فرار رو به جلوی سازندگان واکسن کرونا/ توصیه‌های رهبر انقلاب برای واردات واکسن بیشتر بود یا تولید داخل؟
ابهامات تولید واکسن داخلی در روزهایی که آمار رسمی قربانیان کرونا در کشور به ندرت زیر 600 نفر آمده، حاشیه های تازه ای ایجاد کرده است.
به گزارش جهان مانا، حامیان مجموعه های تولید کننده واکسن داخلی در روزهای اخیر در برابر انتقادات از عدم تحقق وعده های قبلی برای تامین واکسن کرونا،می گویند که مشکل اصلی ناظر به متولیان واردات واکسن است. آنها تاکید دارند که رهبر معظم انقلاب همواره در موضوع واکسن بر تامین نیاز کشور حتی از طریق واردات به جز از آمریکا و انگلیس تاکید داشته اند و اگر این واردات انجام نشده، مقصر متولیان واردات واکسن کرونا بودند که این توصیه ها را نادیده گرفتند. این در حالی است که قبل از شروع به کار دولت جدید، این نگاه به اولویت تامین واکسن کرونا از واردات یا تولید در داخل، از سوی منتقدان دولت روحانی وجود نداشت . برای همین این سوال پیش می‌آید که این ارزیابی چقدر منصفانه است؟ نسبت توصیه و تاکید رهبر معظم انقلاب برای تولید داخلی واکسن در قیاس با بحث واردات چگونه بوده است؟
مطالعات واکسن چه شد؟
رهبر معظم انقلاب پس از دریافت نوبت اول واکسن ایرانی کرونا در چهارم تیرماه بر ضرورت ثبت اسناد علمی و انتشار مقالات مربوط به واکسن ساخت داخل تأکید کردند و افزودند: «در کنار تولید قوی، سریع و بهنگام واکسن، اسناد و مقالات علمی آن را نیز برای آگاهی دنیا از کار بزرگ خود آماده و منتشر کنید. »
دو هفته بعد از این بیانات در هجدهم تیرماه، دکتر حمیدرضا جمشیدی رییس هیات مدیره گروه دارویی برکت گفت که «ما داده‌های فاز یک و دو را به‌صورت خام منتشر کردیم. یک تیم ۱۰ نفره برای نگارش مقاله مستندات علمی واکسن تشکیل داده‌ایم و مقاله نهایی روزگذشته آماده شد که ۳۵ صفحه مقاله انگلیسی و ۱۰۰ صفحه داده خام است و ظرف دو سه روز آینده برای مجلات معتبر دنیا ارسال می‌شود. مقاله تست‌های حیوانی نیز نهایی شده است و در چند روز آینده ارائه می‌شود.»
از تاریخ توصیه رهبری و وعده رییس هیات مدیره گروه دارویی برکت دوماه گذشته و سوال این است که آن مستندات مطالعات علمی واکسن برکت که قرار بود ظرف چند روز منتشر شوند، کجا هستند؟ بگذریم از این ایراد متخصصان حوزه پزشکی که چطور مدت‌هاست واکسن برکت بدون انتشار عمومی مستندات علمی‌اش در حال تزریق به شهروندان است؟
اولویت رهبری چه بود؛ تولید یاواردات؟
رهبر معظم انقلاب اگر چه چند بار بر لزوم تامین واکسن از طرق مختلف چون واردات تاکید داشتند اما همواره موضوع تولید را مقدم بر واردات دانسته بودند. برای همین، سوال این است که چقدر این اولویت رهبری نظام توسط سازندگان واکسن عملیاتی شد و هم اکنون چند درصد از واکسن مورد استفاده کشور از طریق تولید داخل تامین می شود؟ به طور مثال می شود به سخنان ایشان در روز اول مرداد بعد از دریافت دز اول واکسن برکت اشاره کرد که فرمودند: «در کنار تولید داخل ناگزیر از تولید خارجی مطمئن نیز استفاده می‌کنیم اما باید با تمرکز و تلاش بر روی تولید داخل جلوی منتظر و معطل ماندن مردم را گرفت.»
یا ایشان در روز 20 مردادماه در سخنان تلویزیونی گفته بودند: «هم برای واردات، هم برای تولید داخلی، باید تلاش مضاعف بشود و بتوانند واکسن را هر جور که ممکن است، برای همه مردم برسانند، [چرا که] میلیون‌ها واکسن بایستی در اختیار قرار بگیرد.»
تاکید بر روی تولید واکسن داخلی البته از همان ابتدای آغاز کرونا در سخنان رهبری جایگاه ویژه ای داشت. از جمله ایشان در روز 17 اردیبهشت ماه سال 99 در ارتباط تصویری با مجموعه‌های تولیدی تاکید کردند: «دانشمندان خوب ما، دانشمندان جوان ما، محقّقین کارآمد ما بنشینند، روی مسئله‌ی واکسنِ همین ویروس کرونا و تولید واکسن‌های مختلف کار کنند؛ ای بسا که خیلی زودتر از آنها به واکسن دست پیدا کنند و بتوانند از آن استفاده کنند. یکی از بخش های مهم، این مسئله است. »
1 اردیبهشت همان سال هم در ارتباط تصویری با ستاد ملی کرونا تاکید رهبر معظم انقلاب بر روی مساله تولید داخل بود؛ «من امیدوارم ان‌شاءالله در این زمینه ما مثل بسیاری از زمینه‌های دیگر بتوانیم هنر استعداد ایرانی را به دنیا نشان بدهیم و جوانهای ما بتوانند واقعاً این ویروس را هر چه زودتر بشناسند و واکسن مقابله‌ی با آن را فراهم کنند، داروی درمان‌کننده بیماری را به دست بیاورند.»
بنابراین با این دست تاکیداتی که به طور مکرر در سخنان رهبری می توان یافت، حتی اگر بپذیریم در واردات واکسن کرونا، تعلل صورت گرفته، سوال بنیادی تر این است که چرا توصیه های رهبری در امر تولید داخلی محقق نشده است و اکنون وعده پیشین مخبر مبنی بر ساخت 50 میلیون دوز واکسن تا شهریور 1400، محقق نشده است؟
داستان گزارش 50 میلیون دز به رهبر انقلاب
اما از همه اینها مهمتر، مساله گزارش هایی است که متولیان تولید واکسن داخلی به رهبر انقلاب ارائه کرده بودند. مثلا ایشان در 26 خردادماه در سخنرانی تلویزیونی در آستانه انتخابات 1400 اینگونه فرمودند: «به من گفتند که میتوانند در ماه، گمانم حدود پنجاه میلیون، سی میلیون، این جور چیزی -حالا الان یادم نیست- واکسن تولید کنند و بین مردم تقسیم بشود.»
در مراحل دیگری هم فیلم های مربوط به ارائه این دست گزارش ها به رهبری منتشر و خبرساز شدند. به جز مساله آن توصیه های رهبر انقلاب برای تولید داخل موضوع دیگر سرنوشت همین وعده هاست. اینکه چرا مطرح کنندگان آن وعده ها به رهبری، به وعده خود عمل نکردند یک سوال بسیار اساسی است. چطور برخی افراد، عالی ترین مقام نظام را از تولید یک کالای استراتژیک و حیاتی مانند واکسن کرونا که هم جان مردم بسته به آن است و هم آبروی کشور، مطمئن می کنند و در نهایت در تحقق آن نیز به جایی نمی رسند؟ آیا تا کنون توضیحی در این رابطه داده شده؟ آیا شفاف سازی برای افکار عمومی صورت گرفته که چرا آن روز چنین وعده هایی به مردم و رهبر انقلاب داده شد؟
بدین ترتیب به نظر می رسد کسانی که عدم انجام واردات کافی را با استناد به سخنان رهبری مورد مذمت قرار داده اند پیش از این باید خود پاسخ دهند که چرا در عملیاتی کردن توصیه های به مراتب جدی تر رهبری که خود نیز قول آن را داده بودند، به جایی نرسیدند؟ و آیا اظهارات این روزهایشان فرار رو به جلو محسوب نمی‌شود؟
منبع: قرن نو
