زلزله سی‌سخت، درسی حیاتی برای زلزله تهران
آنقدر گفتیم و نوشتیم که هم خودمان خسته شدیم و هم مردم از کلمه زلزله خسته شدند!
ولی واقعیت امراین است که مردم شاید بتوانند فعلا با توجه به انبوه مسایل از جمله کرونا و اقتصاد و … به زلزله توجه نکنند ولیکن حکم ما چیست؟ بیشتر از ۵٠ سال است که یا درسش را خوانده ایم یا درسش را داده ایم، یا در خرابی های تاسف بار زلزله کشور در میان مردم رنج دیده از این شهر به آن شهر دنبال راه حل برای شناسایی علل خرابی و یا در آزمایشگاه شب و روز مشغول آزمایش بر روی روش های مقاوم و تست روش ها بوده ایم !
به استناد مکتوبات نزدیک به ٣٠ سال است که بنده در خصوص آسیب پذیری شهرها و به خصوص تهران، آسیب های لرزه ای و روش های مقاوم سازی آنها و مدیریت بحران زده مدیریت بحران زلزله در کشور فعال هستم و این امر باعث شده تا خیلی خوب مشکل را حس کنم و لذا بسیار نگران باشم.
آیا حکم بنده سکوت است یا بیان واقعیت ها؟ - هر چند ناخوشیند - درست یا غلط بنده راه دوم را انتخاب کرده ام و تصور می کنم بیان مشکل و رویارویی با آن هر چند سخت، بهتر از ندانستن و یا خود را گول زدن درباره آن است!
قدم اول در حل مشکل، قبول وجود آن است! برای برخی که مدام درباره تابآوری تهران و فعالیت های خود در مانور و هشدار سریع و خرید و نصب سنسور و غیره صحبت می کنند که گویی مشکل کشور نبود دستگاه است!
بنده عین فرمایش ریاست محترم هلال احمر را که درباره زلزله کوچک تا متوسط با گستردگی بسیار کم مردم و بناها و … را تقدیم میکنم، عین خبر: « رئیس جمعیت هلال احمر درباره برخی اعتراضات حادثه دیدگان در منطقه زلزله زده گفت: مردم در این حادثه همچون هر بحران و حادثه دیگر تحت فشار هستند و زندگی حادثه دیدگان در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد، بنابراین علیرغم تلاش‌های انجام شده از سوی هلال‌احمر، این اعتراضات به حق است.
برهمین اساس به همراه دبیرکل هلال‌احمر به منطقه زلزله زده و برخی محلات شهر رفته و از نزدیک در جریان امور قرار گرفتیم.
توزیع چادر، پتو، نایلون و … به صورت کامل مردم را راضی نکرده بود. حادثه دیدگان به دلیل سردی هوا و بارندگی نمی‌توانستند در حیاط منازل چادر برپاکنند و از طرفی به دلیل مسائل امنیتی به سوله‌های هلال‌احمر که چادر برپا شده بود هم مراجعه نمی‌کردند. بنابراین مقرر شد برای رفع مشکل، اقلام غذایی و امدادی بیشتری با مراجعه همکاران هلال احمر به درب منازل حادثه دیدگان، توزیع شود./مهر » رسیدگی به اعتراضات حادثه‌دیدگان زلزله سی سخت
امروز ایشان بالاخره حرف اینجانب را که سال هاست عرض می کنم تایید فرمودند: نه از زلزله تهران گریزی هست و نه از تردد درون شهری و کارآمدی استان های معین در زلزله: دبیرکل هلال احمر: راه فراری از زلزله تهران نیست.
محمدحسن قوسیان مقدم، دبیرکل هلال احمر در گفت‌وگو با خبرآنلاین: « آقای استاندار اعلام کردند که بخاطر بارندگی اردوگاه اسکان اضطراری راه بیفتد و به همین دلیل به دو سالن بزرگ به ما دادند و همان شب چادرهای امدادی را نصب کردیم، با این وجود هیچکسی مراجعه نکرد. برخی که قطعا اهالی سی‌سخت نبودند مشکلاتی ایجاد کردند، بالاخره اگر پنج چادر به کسی برسد ۲۰ میلیون تومان پول در می‌آورد. دعا می‌کنیم که زلزله نیاید، اما راه فراری از زلزله تهران نیست و باید آماده بشویم، الان نسبت به زمان زلزله بم آمادگی بیشتری داریم. فرض کنید بعد از زلزله از جنوب شهر بخواهید به میدان انقلاب برسید، می‌دانید این کار چند روز طول می‌کشد؟ مگر چند میلیون نیرو می‌خواهیم وارد کنیم؟» راه فراری از زلزله تهران نیست/ شاهزاده نیستیم که زودتر واکسن بزنیم
اگر شرایط برای یک زلزله کوچک با تعداد محدود بنا و جمعیت کم این است بهتر است خودمان را برای زلزله تهران گول نزنیم ! بنده هم به دعا بسیار معتقدم ولیکن بهتر است حرکتی هم خودمان داشته باشیم تا مددی برآن جاری شود! برخی مواقع شاهد آوردن از عین واقعیت های موجود در زلزله های رخ داده به خصوص در کشور خیلی بهتر از آن است که بنده ناچیز با دلیل و فرمول و استدلال های گوناگون بخواهم هشدار لازم را به مسولان و مردم برسانم.
ملاحظه می فرمایید زلزله ۵/۶ زاگرسی (عموما زیر ۶) سی سخت کجا با یکی، دو گسل در محدوده جغرافیایی و وسعت منطقه کوچک و تعداد محدود بنا و مردم عزیز درگیر! و زلزله البرزی (عموما بزرگ) مثلا ٧/٣ تهران با ١۴ میلیون نفر جمعیت و یا ٢٠ درصد جمعیت کل کشور با ۶٨٠ کیلومتر مربع وسعت و با تعداد کثیر ساختمان و زیر ساخت و گسل و … کجا !
با گذشت نزدیک به سه هفته هنوز مشکلات اساسی برای این شهرهای کوچک که کاملا امکان تردد در آنها و دسترسی موجود است، به حد وفور وجود دارد. چه برسد به شهری مثل تهران!
ان شا الله این درسی برای مدیران بحران کشور باشد، و دیگر از تاب آوری شهر تهران صحبت نفرمایند !
آنقدر در برنامه ها عقب هستیم که حتی به بحران تک مولفه ای زلزله تهران هنوز نگاهمان کامل نیست چه برسد به بحران چند مولفه (multi hazard) ای آن که قبلا در رابطه با مدل اتش سوزی آن صحبت کرده بودم ! در منطقه سی سخت زلزله با بارندگی و بارش برف تواما بحران آفرین شد. زلزله و بحران آتش‌سوزی در کشور
باز عرض می کنم اگر بازی با کلمه زلزله برای برخی از دست اندرکاران بس است و صلاح می دانند، کاری برای آن شروع کنیم!
*استاد دانشگاه
