کارگران چند ساعت در هفته باید کار کنند؟

در این گزارش میزان مجاز ساعت کاری کارگران و نحوه محاسبه آن مورد بررسی قرار گرفته است.

به گزارش جهان مانا، در ماده ۵۱ قانون کار، حداکثر ساعات کار روزانه هشت ساعت تعیین شده و برای تجاوز ساعات کار از این مقدار موارد استثنا پیش‌بینی کرده است. در تبصره ۱ ماده ۵۱ قانون کار حداکثر ساعات کار هر هفته ۴۴ ساعت تعیین شده است.

در همین تبصره این مورد نیز پیش‌بینی شده که با توافق کارگران و کارفرما ساعات کار روزانه در برخی روزها کمتر و در برخی روزها می‌تواند بیشتر باشد و در مجموع در طول هفته ساعات کار ۴۴ ساعت تعیین شده است.

ساعات کار روزانه کارگران

برابر ماده ۶۲ قانون کار روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد است.

با تلفیق ماده ۶۲ و تبصره ۱ ماده ۵۲ قانون کار کارگران مدت ۴۴ ساعت کار را باید در روزهای شنبه الی پنج‌شنبه تکمیل کنند. با فرض بر اینکه ساعات کار روزانه کارگران یکسان باشد می‌توانیم ساعات کار روزانه کارگران را محاسبه کنیم.

ساعات کار روزانه کارگران از تقسیم ساعات کار هفتگی بر ۶ روز به‌دست می‌آید. با تقسیم عدد ۴۴ بر ۶ عدد ۷.۳۳ به دست می‌آید. اگر این عدد را به این صورت قرائت کنیم که ۷ ساعت و ۳۳ صدم یا ۳۳ درصد یک ساعت و ۳۳ صدم ساعت را به دقیقه تبدیل کنیم بیست دقیقه خواهد شد.

به‌طور خلاصه اگر فرض کنیم کارگران در تمام روزهای هفته ساعات کار یکسانی دارند دراین‌صورت ساعات کار موظفی روزانه کارگران ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه خواهد بود.

برای محاسبات جبری به جای ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه از ۷.۳۳ استفاده می‌شود.

ساعات کار ماهیانه کارگران

همان‌طور که در قسمت قبل توضیح داده شد جمعه روز تعطیل بامزد کارگران است. در ماده ۶۳ نیز سایر روزهای تعطیل و روز ۱۱ اردیبهشت (روز کارگر) جزو تعطیلات بامزد هستند.

بنابراین کارگران در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و روز کارگر (۱۱ اردیبهشت) بدون کار کردن مستحق مزد، مزایا و بیمه هستند.

در برخی متون برای ساعات کار ماهیانه کارگران اعدادی مانند ۱۷۶ یا ۱۹۲ ساعت قید شده که این موارد اشتباه بوده و مغایر با قانون کار هستند.

برای محاسبه ساعات کار روزانه از ساعات کار هفتگی به ساعات کار روزانه رسیدیم. برای محاسبه ساعات کار ماهیانه از ساعات کار روزانه به ماهیانه خواهیم رسید.

از جمع‌بندی مطالب قبلی به این نتیجه رسیدیم که با فرض بر انجام کار مساوی در تمام روزها، کارگران موظف هستند در هر روز غیرتعطیل و غیر از ۱۱ اردیبهشت ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه کار کنند.

پس برای محاسبه ساعات کار موظفی ماهیانه کارگران کافی است تعداد روزهای کاری یک ماه در ساعات کار موظفی روزانه کارگران یعنی ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه ضرب شود. یادآوری می‌شود که در ضرب تعداد روزهای کاری به ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه از عدد ۷.۳۳ استفاده شود.

برای مثال در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ تعداد روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و ۱۱ اردیبهشت پنج روز است. بنابراین روزهای کاری اردیبهشت ۲۶ روز خواهد بود. با ضرب ۲۶ روز کاری در ۷.۳۳، ساعات کار موظفی کارگران در این ماه ۱۹۱ ساعت می‌شود.

محدودیت‌های ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهیانه کارگران

سقف مجاز ساعات کاری

در مطالب قبلی یک محدودیت ساعات کار در ماده ۵۲ ذکر شد که روزانه از هشت ساعت نباید بیشتر شود و در ادامه برای آن استثناهایی پیش‌بینی شده بود.

استثاناهای سقف ساعات کار روزانه

ماده ۵۹ قانون کار: در شرایط عادی ارجاع کار اضافی با توافق کارگر و پرداخت چهل درصد اضافه بر مزد مجاز است. ارجاع کار اضافی مازاد بر چهار ساعت روزانه ممنوع است.

در موارد ضروری و استثنا و برای جلوگیری از حوادث قابل پیش‌بینی و یا ترمیم خسارت ناشی از حوادث سقف اضافه کاری روزانه هشت ساعت و صرفاً در مدت زمانی که ضرورت رفع گردد مجاز خواهد بود. در چنین مواردی کارفرما مکلف است موضوع را ظرف مدت ۴۸ ساعت به اداره کار اطلاع دهد و تأییدیه دریافت نماید.

ماده ۶۱ قانون کار: در این ماده ارجاع کار اضافی به کارگران شب‌کار، کارهای خطرناک و سخت و زیان‌آور موضوع ماده ۵۲ قانون کار ممنوع است.

حداقل مجاز ساعات کاری

در قانون کار حداقلی برای ساعات کار تعیین نشده است. کارگران به هر مدت و هر زمانی (از یک دقیقه تا سقف قانون کار) می‌توانند مشغول به‌کار باشند. برابر با ماده ۳۹ قانون کار کارگران پاره‌وقت و کارگرانی که از ساعات کار موظفی قانون کار کمتر کار کرده باشند حقوق و مزایا و بیمه را به نسبت کارکردشان دریافت می‌کنند.

ساعات کار مشاغل سخت و زیان‌آور

در ابتدا باید توجه شود که مشاغل سخت و زیان‌آور موضوع ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی که کارگران با استفاده از مزایای آن پیش از موعد بازنشسته می‌شوند منظور کاهش ساعات کار موظفی قانون کار نیست. کارگران شاغل در کارگاه‌هایی که مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور ماده ۵۲ قانون کار هستند مدّنظر این قسمت است.

در ماده ۵۲ قانون کار سقف ساعات کار هفتگی کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور مشغول به کار هستند ۳۶ ساعت تعیین شده است. در قسمت سقف ساعات کاری ذکر شد که انجام اضافه کاری (مازاد بر ۳۶ ساعت در هفته) به کارگران چنین کارگاه‌هایی ممنوع است.

منبع: باشگاه خبرنگاران