چه مولفه‌ای انتخابات ریاست جمهوری 1400 را متمایز از بقیه انتخابات کرده است؟
انتخاباتی که قرار است در بهار 1400 برگزار شود، مهم است ؟ جواب این سوال، حتما "بله" است اما اگر قرار باشد در تبیین چرایی اهمیت آن، مواردی را بیان کنیم، به چه مولفه‌هایی می‌توان اشاره کرد و کدامیک در صدر این فهرست قرار میگیرند؟
به گزارش جهان مانا، تا چند هفته دیگر، قرار است دو انتخابات در ایران برگزار شود. اواخر خرداد مردم به پای صندوقهای رای خواهند رفت تا علاوه بر انتخاب اعضای شوراهای شهر و روستا، رئیس دولت سیزدهم نیز تعیین بشود.
چندین دغدغه درباره این انتخابات وجود دارد. یکی شیوع کرونا است و اینکه هنوز عموم مردم ایران واکسینه نشده‌اند و از آنجایی که همواره انتخابات ایران در تمام دوره‌ها طی یک روز برگزار میشده، لذا صفهای طویلی در اکثر حوزه‌ها به وجود میامده که اشکالی ایجاد نمی‌کرد ولی این بار، برپایی صف و تجمع مردم ،می تواند موج جدیدی از ابتلای مردم به کرونا را ایجاد بکند. از آنجا که بخاطر مخالفت شورای نگهبان امکان برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک تاکنون عملی نشده است، به همین خاطر برخی بنابر تجربه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که به صورت پستی برگزار شد، پیشنهاد داده‌اند ایرن نیز به سراغ چنین تجربه‌ای برود اما کاملا بعید است این پیشنهاد مورد موافقت قرار بگیرد.
نگرانی دیگر که البته عمدتا در یکی از دو اردوگاه سیاسی عمده کشور وجود دارد، یکدست شدن حاکمیت است. فعالان جناح اصلاح طلب با توجه به اینکه مجلس یازدهم به خاطر مشارکت پایین مردم، در قبضه اصولگرایان تندرو قرار دارد، نگرانند قوه مجریه نیز دچار سرنوشت قوه مقننه بشوند که در دوم اسفند 98 رقم خورد. آنها نگرانند مجددا کشور همان دورانی را تجربه کند که در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، رخ داد. اصلاح طلبان تاکید می‌کنند تلاش برای یکدست کردن اجزای حاکمیت به نفع کشور نیست.
نگرانی از میدان‌داری تندروها
البته بزرگان اصولگرایان سنتی نیز به نوعی دیگر در این نگرانی سهیم هستند. آنان نگرانند بخشی از هم‌طیفان‌شان به پاستور راه یابند که مشهور به تندرو بوده و اعتقادی به منش اصولگرایان سنتی ندارند. البته این نگرانی را کمتر به زبان می‌آورند ولی این نگرانی بسیار جدی است .
نگرانی مذکور، پررنگ‌تر می‌شود وقتی که برخی افراد منسوب به طیف اصولگرا از تشکیل "دولت اسلامی" سخن می‌گویند و امیدوارند این آرزویشان در 1400 محقق بشود. آرزویی که البته یک بار از سال 84 تا 92 محقق شده بود ولی به خاطر رویکرد تقابلی که احمدی‌نژاد در دو سه سال آخر دولتش با حاکمیت پیدا کرد، هیچ اصولگرایی حاضر نیست پذیرای مسئولیت و نقش خود در تشکیل دولتهای نهم و دهم به ریاست احمدی‌نژاد باشد.
همه آنچه گفته شد می‌تواند به عنوان مولفه‌هایی که انتخابات پیش‌رو را متمایز از انتخابات گذشته بکند، مهم باشد اما آنچه که اهمیت مضاعفی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 دارد، میزان مشارکت مردم است.
این دغدغه از سال 98 و در آستانه انتخابات 2 اسفند که منجر به انتخاب نمایندگان مجلس یازدهم شد، به وجود آمد و وقتی بعد از برگزاری انتخابات رسما اعلام شد فقط 42.5 درصد از واجدین شرایط رای پای صندوق رفته‌اند، معلوم شد این نگرانی‌ها بی‌مورد نبوده است . این درصد بدین معنا بود ۵۷ میلیون نفر واجد شرایط رای بودند اما ۲۴ میلیون نفر رای دادند. با این حساب نمایندگان مجلس یازدهم با کمترین میزان مشارکت در تاریخ نمایندگی مجلس وارد بهارستان شدند.
نکته مهم دیگر انتخابات دوم اسفند، آن بود که میزان مشارکت در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان، در مقایسه با دوه‌های قبلی، بسیار پایین و بین 20 تا 30 درصد بود.
علت کاهش مشارکت در انتخابات 2 اسفند 98 چه بود؟
درباره علل کاهش مشارکت نظرات مختلفی ارائه شد. علاوه بر رحمانی فضلی وزیر کشور که هم ورود بیماری کرونا و هم شرایط سیاسی و مسائلی مثل سقوط هواپیما، حوادث آبان و دی را علت بروز این واقعه دانست، برخی ناظران سیاسی، مسأله ردصلاحیت‌ها و کاهش کیفیت رقابتی را در عدم اقبال عمومی مؤثر می‌دانستند.
مشارکت بالا در انتخابات، مساله مهمی است که هم رهبر انقلاب در سخنان خود در اول فروردین امسال به آن اشاره کردند و هم روحانی رئیس جمهور در هفته‌های اخیر، به دفعات از اهمیت پرشوربرگزارشدن انتخابات پیش‌رو و تمهید اسباب آن توسط شورای نگهبان سخن گفته است.
برگزاری انتخابات یکی از ابزارهای تحقق دموکراسی و جمهوریت است و در مورد جمهوری اسلامی ایران نیز، با توجه به موقعیتی که در خصوص برجام و فعالیت‌های هسته‌ای اش به وجود آمده، مشارکت بالا می‌تواند ابزار مهمی در چانه‌زنی‌های آتی باشد.
قطعا یکی از مولفه‌هایی که می‌تواند سهم مهمی در تحقق این خواسته یعنی مشارکت شهروندان در انتخابات 1400 داشته باشد، رقابت گروه‌های سیاسی به معنای واقعی است و قطعا شورای نگهبان، بیشترین نقش را در این زمینه ایفا خواهد کرد. باید دید دغدغه مشارکت بالا که رهبری معظم بارها از آن به عنوان آبروی نظام یاد کرده‌اند، چطور مورد توجه ارگان‌های مسئول قرار خواهد گرفت.
منبع: قرن نو
