نخستین کاپیتان دریانوردی زن ایران: قبلا دستورمی گرفتم اما حالا دستوردهنده میشوم

سکاندار سابق کشتی قرار است به نفر نخست روی شناور تبدیل شود. راحله طهماسبی که متولد شهرستان سروستان استان فارس است، درباره موفقیت بزرگ خود می‌گوید: «تا حالا مسئولیت ناوبری را به‌عهده داشتم و فعالیتم با سیستم‌های ارتباطی، رادار و ... بود.

در واقع بعد از کاپیتان کشتی من به‌عنوان سکاندار شناخته می‌شدم. یعنی جانشین فرمانده. قبلا دستور می‌گرفتم، اما حالا که کاپیتان شدم، دستوردهنده می‌شوم. البته از مردادماه به‌عنوان کاپیتان فعالیت خود را شروع می‌کنم.»  طهماسبی بیشتر از یک دهه است که فعالیت خود را در عرصه دریانوردی آغاز کرده است.

او می‌گوید که سال 89، هنگامی که تصمیم گرفت در دوره‌های آموزشی دریانوردی شرکت کند، هیچ زنِ ایرانی در این عرصه فعالیت نمی‌کرد.طهماسبی اما با پیگیری‌های مداوم توانست در آموزشگاه ‌آریا دریای‌ بندر لنگه ثبت نام کند و از خرداد همین سال، زندگی‌اش وارد فاز جدیدی شد: «سال 89نزد مدیر این‌آموزشگاه ‌در بندر لنگه رفتم. ایشان پیگیر موضوع ثبت نام من در دوره‌های آموزشی دریانوردی شدند و بعد از گذشت چندین‌ماه  توانستم در این آموزشگاه دوره دریانوردی را بگذرانم. دوره‌های جانبی دریانوری حدود 6‌ماه شد و بعد آزمونی از ما گرفتند که 18آقا شرکت داشتند و تنها خانم آزمون من بودم که بیشترین نمره را به‌دست آوردم.»‌

   4 مرتبه مردودی

در عرصه دریانوردی، علاقه‌مندان بعد از پشت سر گذاشتن هر دوره آموزشی آکادمیک باید در دوره شفاهی شرکت کنند. طهماسبی بعد از گذراندن دوره آموزشی در بندرلنگه عازم پایتخت شد تا آزمون شفاهی را در سازمان بنادر تهران بگذراند: «در تهران 4مرتبه در آزمون شفاهی مردود شدم و خوشبختانه پس از آن توانستم آزمون را با موفقیت پشت سر بگذارم.»

با گذر از این آزمون‌، طهماسبی 18‌ماه دوره کارآموزی روی شناور را پشت سر گذاشت: «گذر از این مرحله بسیار دشوار بود. تقریبا هیچ‌کس به یک خانم در این حوزه اعتمادی نداشت. در اوایل حضور روی شناور خیلی اذیت شدم. مثلا می‌گفتند برای یک خانم کابین نداریم و اگر بخواهد روی کابین بماند، باید خودش امنیت خودش را تامین کند.» دلیل آن البته‌حضور پرسنل خارجی روی شناور بود که طهماسبی می‌گوید: «آنها معتقد بودند که تمام نفرات ایرانی نیستند و از کشورهای دیگر هم در این شناور حضور دارند. برای همین، تعهد دادم که خودم مسئولیت امنیت خودم را به‌عهده می‌گیرم.»

با توجه به شرایط، او تصمیم گرفت روی شناورهایی کار کند که نیاز به کابین نداشته باشد و البته بتواند شب به خانه برگردد: «تقریبا 6‌ماه روی شناور مسافربری کیش فعالیت کردم و بعد از آن نیز در شناوری در بندرعباس فعالیت خودم را ادامه دادم تا به دوره‌های افسری رسیدم. دوره‌های افسری 6‌ماه طول کشید و سال 96در آزمون افسری شرکت کردم. در آزمون افسری بیشتر دروس خود را پاس کردم، اما در قسمت نقشه‌های دریایی 4مرتبه مردود شدم.» طهماسبی ادامه می‌دهد: «برای همین، مجبور شدم استاد خصوصی بگیرم ولی در نهایت متوجه شدم که این کارها فایده‌ای ندارد. در ادامه از یکی از همدوره‌هایم که جلوتر از من بود، کمک گرفتم و سرانجام دروس نقشه‌های دریایی را به پایان رساندم.» ‌

از مشوق زنان در این عرصه می‌توان به کاپیتان قاسم عسگری‌نسب اشاره کرد که در حال حاضر مدیرکل سازمان بنادر چابهار است. به‌گفته طهماسبی، او شرایطی به‌وجود آورد تا  طهماسبی بتواند به‌راحتی پاسخ سؤال‌ اورال را بدهد: «آزمون اورال بسیار شرایط سختی دارد و به‌دلیل بالا بودن استرس در این مرحله امکان مردودی افزایش پیدا می‌کند.»

او بیان می‌کند: «هر چقدر که در آزمون‌های کتبی موفق باشید، ممکن است در آزمون اورال به سادگی‌کم بیاورید. ‌ من در این مرحله استرس زیادی داشتم و به کمک سرم و آمپول در این آزمون شرکت کردم. جالب اینکه کاپیتان عسگری‌نسب بسیار آرام بودند و با اینکه سؤالات سختی پرسیدند، خوشبختانه بدون استرس جواب دادم و مدرک افسری‌ام را اخذ کردم.»

پس از آن روی شناور مسافربری از بندرعباس به دوبی مشغول به‌کار شد: «دوره کارآموزی را در آنجا شروع کردم و بعد از آن روی یک شناور باربری فعالیت خودم را ادامه دادم. در ادامه برای اخذ مدرک مَستِر(کارشناسی ارشد) اقدام کردم تا بتوانم ‌عنوان کاپیتانی دریانوردی را به‌دست بیاورم. این دوره معمولا 3سال طول می‌کشد، اما برای من 39‌ماه زمان بُرد تا بتوانم به چیزی که می‌خواهم برسم. دلیلش این بود که هیچ‌کسی حاضر نمی‌شد من روی شناورش کار کنم. البته نه من بلکه به هیچ خانمی چنین اجازه‌ای نمی‌دادند.» طهماسبی تأکید می‌کند: «در این عرصه بازار کار برای خانم‌ها کم است، زیرا اغلب حقوق پایین را پیشنهاد می‌دهند یا اینکه توقع دارند بیشتر از حد استاندارد از آدم کار بکشند. در نهایت نیز ممکن است سابقه بیمه برای شما لحاظ نشود. حدود 5‌ماه در قشم مدیریت یک آموزشگاه دریانوردی را به‌عهده گرفتم و اذیت شدم.»

به‌گفته طهماسبی، هیچ وقت کسی در عرصه دریانوردی به  او کمک نکرده است. با وجود این، او به موفقیت‌های بسیاری در دنیای دریانوردی دست یافته است: «سال 96به‌عنوان دریانورد نمونه اسکله شهید رجایی انتخاب شدم. سال 97نیز به همایش چهره نامی بانوی ایرانی دعوت ‌ و در آنجا به‌عنوان بانوی ماندگار انتخاب شدم.» او ادامه می‌دهد: «از سال 96دوره تدریس دریانوردی را هم شروع کردم. در یک دوره آموزش مدرسین دریایی(TFT) شرکت کردم و اگر مدرک این دوره آموزشی را دریافت می‌کردم، می‌توانستم بعضی از دروس دریانوردی را تدریس کنم. همین اتفاق هم افتاد و من دوره آموزشی برای بانوان برگزار کردم.»

دوری از خانواده

دوری 6ماهه از خانه و خانواده و حضور روی شناور برای طهماسبی هم تجربه خوبی بوده و هم تجربه بد. او درباره این دوره توضیح می‌دهد: « برای من هم خوب بوده و هم بد. در این مدت انصافا همکاران بسیار خوبی داشتم. البته در 2 هفته نخست شرایط بدی بود و همکاران وقتی من را می‌دیدند، گویی طاعون داشتم و از من فرار می‌کردند. اما رفته رفته شرایط بهتر شد و توانستم ماه‌های خوبی را در کشتی بگذرانم. از این جهت، خوب بود، ولی روزهای بدی هم داشتم؛ اینکه آنتن گوشی موبایل دو، سه روز قطع می‌شد و نمی‌توانستم با خانواده‌ام ارتباط برقرار کنم. این روزها به من خیلی سخت می‌گذشت، چون مدام به مادر و پدرم فکر می‌کردم که مثلا الان در چه وضعیتی هستند و چه کار می‌کنند.» او می‌گوید: «با اینکه در دریانوردی تجربه زیادی کسب کردم، اما هنوز هم بی‌خبری چندین روزه از پدر و مادرم عادی نشده و دلتنگ می‌شوم. چه در دوره‌های آموزشی باشم و چه در مواقعی که از خانواده دور هستم.»

برای طهماسبی اخذ مدرک اقیانوس‌پیما وسوسه‌انگیز است، اما به‌نظر می‌رسد قصد ورود به این آزمون دشوار را ندارد. او می‌گوید: «خیلی دوست دارم که مدرک اقیانوس‌پیما را اخذ کنم. پیش از این به این موضوع خیلی فکر کردم و اینکه بتوانم روزی کاپیتان اقیانوس‌پیما شوم، اما حالا به این نتیجه رسیده‌ام که در 38سالگی دیگر توان‌گذراندن‌چنین‌ دوره‌هایی‌ را ندارم. البته هر موقع از من سؤال می‌شد که چه آرزویی داری؟ می‌گفتم: دوست دارم کاپیتان شوم و حالا از این بابت خوشحال هستم.»‌