قاچاقچیان این 12 مرد را سوراخ سوراخ کردند!

سیاوش آریا با انتشار تصاویری درباره وضعیت نقش‌برجسته «تنگ بتا» گفت: قاچاقچیان اموال تاریخی به نقش‌برجسته بسیار ارزشمند «تنگ بتا» در زمانی نامعلوم یورش برده و به بخش‌هایی از آن آسیب رسانده و حتی بخش‌هایی از آن را شکسته‌اند. همچنین کنار سنگ‌نگاره را با مواد منفجره و باروت سوراخ سوراخ کرده و به آن دستبرد زده‌اند.

به گفته او، سنگ‌نگاره «تنگ بتا»، منسوب به دوره الیمایی در ایران است که پیکره ۱۲ تن را در یک قاب زیبا در بلندی‌های کوه دلا در دشت شیمبار نشان می‌دهد که از دیدگاه تاریخ اجتماعی و مطالعات باستان‌شناختی دارای اهمیت بسیار فراوانی است. با این همه، گذشت زمان و بی‌توجهی متولیان میراث فرهنگی به آن و بدتر از آن دست‌درازی قاچاقچیان، آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به این اثر تاریخی وارد کرده است. ازسوی دیگر، عوامل بیولوژیکی (گل سنگ‌ها) و طبیعی و محیطی نیز سبب شده تا نقش‌برجسته دوهزارساله نامدار به «تنگ بتا» در سراشیبی نابودی جای گیرد.

این پژوهشگر میراث فرهنگی درباره ارزش این نقش‌برجسته گفت: سنگ‌نگاره «تنگ بتا» بازمانده از عصر «الیمایی» دارای ۱۲ پیکره است که ۹ تن کنار هم و در یک ردیف جای گرفته و سه تن دیگر در قابی کوچک‌تر و در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. این سنگ‌نگاره که در یک قاب بزرگ حجاری شده، ۸.۵ متر درازا و ۲ متر پهنا دارد که بزرگ‌ترین سنگ‌نگاره الیمایی به شمار می‌آید. این سنگ‌نگاره در سال ۱۸۴۱ میلادی توسط «سر هنری لایارد» با راهنمایی مردم بومی پیدا شد. ۹۰ سال پس از کشف این سنگ‌نگاره با گرفتن نخستین عکس‌ها از نقش‌برجسته در سال ۱۹۲۹ میلادی به وسیله «مونی پنی» ـ کنسول انگلیس در اهواز ـ و چاپ آن از سوی هرتسفلد، باستان‌شناس نامدار در سال ۱۹۳۰، این اثر در میان تاریخ‌نگاران و باستان‌شناسان شناخته شد.

آریا اضافه کرد: نخستین شرح درباره این سنگ‌نگاره و بررسی ریزه‌کاری‌ها و سنگ‌نبشته‌ها به وسیله «بیوار» و «شکد» در سال ۱۹۶۲ میلادی که به دشت شیمبار آمدند انجام شد. در سال ۱۹۶۳ میلادی نیز در چهارچوب «برنامه توسعه ملی ایران»، هانسمن به این مکان آمد و سرانجام «لویی واندن برگ» و «کلاوس شیپمان» در سال‌های ۱۹۶۴ و ۱۹۶۸ و سال ۱۹۷۵ از این نقش‌برجسته دیدن کردند.

نقش‌برجسته تنگ بتا با شماره ۲۵۹۸۹ در تاریخی ۲۶ اسفندماه ۱۳۸۷ ثبت ملی شده است.