دلایل اصلی کاهش ازدواج در جامعه چیست؟

ازدواج یکی از تکالیف اساسی و مهم در طی مراحل وجودی انسان است که عدم تحقق به موقع آن مانع حرکت صحیح و طبیعی انسان‌ها است، که متاسفانه در سال‌های اخیر تمایل به ازدواج در جوانان کم شده است.

بالا رفتن سن ازدواج و عدم تمایل به آن در بین جوانان، دلایل مختلفی دارد که باید مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا موانع مادی و روحی و روانی که بین ازدواج و جوانان وجود دارد را، کمتر کرد.

در  این گزارش به دلایل و پیامدهای ازدواج دیر هنگام، با یک کارشناس دینی به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.

در ابتدا تعریف کلی از ازدواج سالم و موفق و معیارهای دست یافتن به آن را مرور خواهیم کرد.

چه ازدواجی را می‌توان موفق نامید؟

در این رابطه حجت الاسلام مالک سلطانی گفت: اگر بخواهیم ازدواج سالم و موفق را تعریف کنیم، بجای تعریف جامع و کامل، باید آثار و شاخصه‌های آن را ارزیابی کنیم و اگر نتیجه حاصل شده مطلوب بود، ازدواج را سالم و موفق بنامیم.

وی ادامه داد: ازدواج یا رابطه موفق باعث می‌شود طرفین رشد کنند و در محیط خانواده و اجتماع، انسان‌های والایی باشند، همچنین باعث می‌شود تا طرفین رابطه، احساس کنند که در امن‌ترین نقطه‌ی جهان ایستاده‌اند.

این کارشناس مذهبی افزود: در این ازدواج، طرفین از لحاظ جسمی و روحی در آرامش هستند و درباره موضوعات گوناگون با یکدیگر صحبتِ بدون دعوا و فریاد دارند و از یکدیگر مشورت نیز می‌گیرند همچنین نقص‌های یکدیگر را پوشش می‌دهند و چه بسا یکدیگر را در کامل کردن خود، کمک می‌کنند.

معیارهای یک ازدواج سالم چیست؟

در این رابطه حجت الاسلام سلطانی اظهار کرد: هم در آموزه‌های دینی و هم در مبانی روانشناسی، ملاک انتخاب درست و داشتن ازدواج موفق، اهمیت به تناسب و کفوّیت طرفین از لحاظ عقیده و نظر، فرهنگ، اقتصاد و تحصیل، می‌باشد.

سلطانی ادامه داد: سلامت روحی و روانی، داشتن هدف و معیار درست، درک متقابل و شناخت تفاوت‌ها و احترام به آنها، شکیبایی و صبر در زندگی، وفاداری و مسئولیت پذیری نسبت به یکدیگر، پسندیدن ظاهر یکدیگر و نداشتن وابستگی بیش از حد به والدین، از دیگر معیارهای ازدواج سالم است.

اکنون به بررسی موانع ازدواج به هنگام در جوانان و پیامدهای آن میپردازیم.

شکل‌گیری باور غلط "ازدواج سفید" بین جوانان و پیامدهای آن

حجت الاسلام سلطانی در این خصوص گفت: از مهمترین موانع ازدواج به هنگام در جوانان، رواج باورهای غلط در روابط آزاد بوده که نمونه بارز آن ازدواج سفید است، این ازدواج پیوندی است که به صورت نامعلوم و بدون تعهد، بین دو فرد برقرار می‌شود و فاقد مشروعیت حقوقی و اجتماعی است.

وی در خصوص علت تمایل به ازدواج سفید اظهار کرد: مشکلات اقتصادی، بالارفتن سن ازدواج، بالا رفتن آمارهای طلاق، محک زدن رابطه، عدم اعتقاد به مسئله ازدواج، عدم مسئولیت‌پذیری و پذیرا نبودن ازدواج رسمی، از عوامل این تمایل است.

سلطانی در رابطه با پیامد این نوع ازدواج، تاکید کرد: احتمال بر هم خوردن ازدواج‌های سفید بسیار بالاتر از ازدواج‌های رسمی است چرا که این زوج‌ها تعهد حقوقی و اخلاقی، وفاداری و نیز مسئولیت پذیری در برابر همسر خود ندارند و بیشتر نگاه خوشگذرانی به این رابطه وجود دارد.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه این نوع ازدواج از لحاظ شرعی نیز باطل است، ادامه داد: علاوه بر سست بودن رابطه، همچنین این ازدواجش، زندگی زناشویی فرد را دچار مشکلات سلامت احساسی کرده و او را از جامعه، مذهب و خانواده دور خواهد کرد.

خانواده‌ها می‌توانند به ازدواج دیر هنگام دامن زنند!

در این رابطه حجت الاسلام سلطانی گفت: 2 باور غلط در ذهن خانواده‌ها، می‌تواند باعث ازدواج دیر هنگام فرزاندانشان شود، یک مورد اینکه والدین معتقد هستند که فرزندشان هنوز بچه بوده و ازدواج برایش زود است.

وی ادامه داد: نکته بعدی این که فکر می‌کنند چون فرزندشان میخواهد ادامه تحصیل بدهد، ازدواج در این زمان مانع آن می‌شود و لطمه به درسش وارد می‌کند. در این موارد، حتی اگر خود فرزندان به ازدواج راضی باشند، نمی‌توانند به والدین خود ابراز کنند.

این کارشناس مذهبی در خصوص پیامد باور اول، گفت: در این صورت معمولا فرزندان به ارتباط‌های پنهانی روی می‌آورند که آسیب‌های زیادی را وارد می‌کند یا نیاز خود را سرکوب می‌کنند که باعث به وجود آمدن افسردگی، استرس‌های عصبی و ناراحتی‌های جسمی می‌شود.

سلطانی ضمن تاکید بر اینکه چه بسا با ازدواج و آرامش روانی حاصل از آن، راه ادامه تحصیل هموارتر می‌شود، پیرامون پیامد باور دوم تصریح کرد: بعد از مدتی ذهنیت منفی نسبت به ازدواج در میان دختر و پسر به وجود می‌آید و باعث بروز ترس از ازدواج و مشکلات فراروی آن می‌شود.

سنت‌های دست و پاگیر در ازدواج جوانان

این کارشناس مذهبی در این خصوص اظهار کرد: یکی از موانع ازدواج زودهنگام در جوانان، برخی سنت‌ها و آداب و رسوم غلط در فرهنگ هر منطقه می‌باشد که بعضا حساسیت بر اجرای دقیق آنها، پیامدی جز تعویق در ازدواج ندارد.

وی ادامه داد: هشت سنت غلط در فرهنگ‌ها، شامل داشتن مهریه سنگین، جهیزیه سنگین، به رخ کشیدن ثروت و جهیزیه بین فامیل، تجملات زیاد در مراسمات و شروع زندگی، اسراف در مراسمات و جهیزیه، خرید از مکان‌های معروف به گرانی، هتل‌ها و سالن‌های پر خرج، لباس عروس و جواهرات گرانقیمت، است.

حجت الاسلام سلطانی در این رابطه گفت: یکی دیگر از موانع ازدواج به هنگام، به وجود آمدن حس عدم تمایل به ازدواج است که فرد نمی‌خواهد تشکیل زندگی مشترک دهد و قطعا پیامدهای جسمی و روحی برای او خواهد داشت و عمدتا امید به زندگی کمتر خواهد شد.

وی ادامه داد: عدم تمایل به ازدواج علت‌های بسیاری دارد که می‌توان به ترس از ازدواج، به کمال نرسیدن خود، نداشتن اعتماد به نفس، وابستگی شدید به خانواده، گذشته ناموفق، نداشتن پشتیبان و غیره اشاره کرد.

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: عمده‌ترین مشکل در عدم تمایل به ازدواج در این دوره، مشکلات مالی و اقتصادی است که گریبان گیر جوانان شده و حل آن نیازمند حمایت‌های مسئولین و خانواده‌ها و همچنین پایین آوردن سطح توقعات در طرفین و خانواده‌هایشان است.

وقتی ازدواج به تأخیر بیفتد، در درجه اول گسترش خلأ‌های عاطفی رخ می‌دهد. وقتی خلأ‌ها، بروز کند به دنبال آن مشکلاتی چون افسردگی، ناامیدی، ‌اضطراب، خشونت و پرخاشگری را به دنبال خواهد داشت.

در چنین شرایطی به نظر لازم می‌آید با فراهم کردن زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی و از سوی دیگر با فرهنگ‌سازی و تشویق جوانان به ازدواج، از تمایل آنان به عدم ازدواج یا داشتن روابطی مانند ازدواج سفید کاسته شود.