یک محدودیت تازه در افغانستان/ طالبان شرکت زنان در کنکور را ممنوع کرد!

پس از آنکه وزارت تحصیلات عالی طالبان در زمستان ۱۴۰۱، در دانشگاه‌ها را به روی دختران بست، مقام‌های طالبان در پاسخ به واکنش‌ها گفتند که این تصمیمی موقت است و پس از بررسی‌ روش‌های اجرای قوانین شریعت، امکان تحصیل دختران دوباره فراهم خواهد شد؛ اما خبر برگزاری کنکور ۱۴۰۲ بدون حضور دختران، به‌وضوح نشان داد که رهبران طالبان برای راه دادن دختران به دانشگاه‌ها هیچ برنامه‌ای ندارند.

تصمیم وزارت تحصیلات طالبان برای برگزاری آزمون کنکور صرفا برای پسران که به نهادهای مربوطه ابلاغ شده است، روز دوشنبه ۲۶ تیر علنی شد.

در همین حال، اداره ملی امتحانات که ریاست آن را عبدالباقی حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی و وزیر پیشین تحصیلات عالی طالبان، به عهده دارد، روز سه‌شنبه ۲۷ تیر در رشته‌توییتی اعلام کرد که او در تصمیم حذف دختران از آزمون کنکور نقشی نداشته و این تصمیم طی یک نامه رسمی از وزارت تحصیلات عالی به آن‌ها ابلاغ شده است.

به نظر می‌رسد وزیر تحصیلات عالی پیشین که اکنون رئیس اداره ملی امتحانات است، با وزیر کنونی اختلاف‌نظر دارد و تلاش می‌کند نشان دهد در تصمیم حذف دختران از دانشگاه‌ها شریک نیست. ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاه‌ها هم پس از برکناری عبدالباقی حقانی و انتصاب مولوی ندا محمد ندیم به عنوان وزیر تحصیلات عالی اعلام شد.

مولوی ندیم بارها در سخنرانی‌هایش از دولت پیشین به دلیل اجازه کار و تحصیل دادن به زنان انتقاد کرده و می‌گوید دولت پیشین «فحشا و فساد» را گسترش داده است. او در سخنرانی‌هایش تاکید می‌کند زنان باید در خانه بمانند تا جلو فساد در جامعه گرفته شود.

کنکور سراسری ۱۴۰۱ که آخرین کنکور مشترک دختران در افغانستان و آخرین سال امیدواری دختران به رفتن به دانشگاه بود، از میان دختران متقاضی ورود به دانشگاه قربانی‌های زیادی گرفت. از جمله حمله انتحاری به کلاس کنکور دختران در مرکز آموزشی کاج در غرب کابل در آستانه آزمون که سبب شد بیش از ۵۰ دختر دانش‌آموز کشته و بیشتر از ۱۰۰ تن زخمی و معلول شوند.

با وجود آن، دختران زخمی در آزمون کنکور شرکت کردند و با نمره خوب وارد دانشگاه شدند اما هم‌زمان با راهیابی این دختران به دانشگاه، رهبر طالبان در دانشگاه‌ها را به روی دختران بست و امیدهای اندکی که باقی مانده بودند، به باد رفتند.

ممنوعیت تحصیل دختران واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح کشوری و بین‌المللی در پی داشت، اما رهبران طالبان بدون اعتنا به این واکنش‌ها، آن را تصمیمی داخلی خواندند و گفتند که کشورهای خارجی نباید در این مورد مداخله کنند.

مسئله تحصیل دختران در افغانستان یکی از موانع جدی در راه به رسمیت شناخته شدن طالبان نزد جامعه جهانی است اما فعالان حقوق بشر و زنان در افغانستان بر این باورند که حتی بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در امارت طالبان هم تغییر مثبتی در وضعیت به وجود نمی‌آورد؛ زیرا طالبان در هر صورت برنامه‌های درسی مدرن را کنار گذاشته‌اند و همه‌چیز در آموزش‌های دینی به‌ویژه افراط‌گرایی و جهادگرایی خلاصه شده است.

مصداق این ادعا، سخنان سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) طالبان است که یک هفته قبل، در مراسمی در خوست گفت که فاصله بین مدرسه دینی با دانشگاه و مدارس عادی از بین رفته است. این ادعای حقانی نشان داد که طالبان در دانشگاه‌ها و مدارس عادی نیز مانند مدارس دینی متون دینی و رفتارهای دینی و افراطی را تدریس می‌کنند و به این ترتیب، هر نهاد آموزشی به یک مدرسه دینی افراطی تبدیل شده است.