فاضلی: تقلیل مسئولیت اجتماعی به امور خیریه، گاهی تبدیل به معامله بین قدرتها می‌شود/ با تصویب قانون برای مسئولیت اجتماعی یک گلوکاه برای معامله کردن ایجاد نکنید

به گزارش جهان مانا، محمد فاضلی در نشست علمی « بست مفهومی و نظری مسئولیت‌های اجتماعی» که عصر چهارشنبه 28 تیر با حضور علی ربیعی، روزبه کردونی و مشکات اسدی و به همت گروه مسئولیت اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران و با مشارکت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی برگزار شد؛ گفت: مسئولیت اجتماعی شرکتی، خیریه نیست. این سوءتعبیر در ایران وجود دارد که سال هاست مسئولیت اجتماعی را مترادف با امور خیریه قلمداد می کنند. در چنین شرایطی شرکتی در یک منطقه محیط زیست را تخریب می کند، گازهای آلوده کننده وارد هوا می کند، در یک منطقه محیط زیستی جاده می سازد و مجموعه ای از تخریب های محیط زیستی و اجتماعی را انجام می دهد و در عین حال به عنوان امور خیریه مدرسه و درمانگاه می سازد. اتفاق جالبی که در این چرخه رخ می دهد این است که یک شرکت با گازهای آلوده به ریه های مردم منطقه آسیب می زند اما در همان منطقه به نام امور خیریه یک درمانگاه می سازد که مردم را مداوا کنند.این به نوعی تقلیل مسئولیت اجتماعی به امور خیریه  است.

وی ادامه داد: این نوع نگاه بیشتر صدقه دادن به ازای سودی است که یک شرکت قرار است به دست بیاورد. بدون تردید نام این رویکرد مسئولیت اجتماعی نیست.یکی از رسالت های اصلی انجمن جامعه شناسی این است که این مسأله را روشن کند که شرکت هایی که قانون شکنی می کنند، منابع زیست محیطی را تخریب می کنند و در مقابل برخی اقدامات خیریه هم انجام می دهند در راستای تحقق  مسئولیت اجتماعی حرکت نمی کنند.

فاضلی افزود: مسئولیت اجتماعی شرکتی نمادی از سطح بالاتری از عقلانیت توسعه است. اولین وظیفه و مسئولیت اجتماعی شرکتها آن است که کارش را درسالت و وظیفه اش را درست انجام بدهد و پایداری اقتصادی داشته باشد. عمده شرکتهای ما پایداری اقتصادی ندارند و اگر رانت را ازآنها بگیرند، زمین می خورند. منظورم رانت غیرمولد است و گرنه رانت مولد در همه دنیا مورد حمایت است.

این جامعه شناس با بیان اینکه « مسئولیت اجتماعی هر شرکتی باید به بهبود همان کاری که انجام میدهد، کمک کند» ، افزود: هدف اصلی همه شرکت ها کسب سود است.با این وجود در این زمینه باید همه استانداردها وقوانین را رعایت کنند و با شفافیت و صداقت برنامه های خود را پیش ببرند.شرکت ها در راستای مسئولیت اجتماعی شرکتی می بایست به ازای منابعی که از جامعه استفاده می کنند به جامعه سود برسانند. از سوی دیگر باید کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام بدهند.

وظیفه حکومت تصویب قانون برای مسئولیت اجتماعی نیست

فاضلی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تلاش دولت و مجلس برای تصویب قانون در زمینه مسئولیت اجتماعی گفت: تصویب قانون مسئولیت اجتماعی با توجه به سیاست و اقتصاد امروز ایران ، گرفتن نفس بخش خصوصی است و به معنای مجوز دادن به بورکراتها است، یعنی نفس بخش خصوصی را بیشتر گرفتن است؛ یعنی فضا دادن به بیزینس‌من‌ها است. یعنی ایجاد مستمسک قانونی دادن به  دست سیاست گذار، نماینده و شرکتهایی است که قوانین را زیر پا می گذارند. 

وی افزود: وظیفه حکومت تصویب قانون برای مسئولیت اجتماعی نیست. زیرا با تصویب قانون در حوزه مسئولیت اجتماعی، یک گردنه به گردنه بروکراتها برای آنکه بتوانند قانون را دور بزنند، اصافه خواهد شد. وظیفه حکومت آن است که عوامل و موانع اثربخشی شرکتها را رفع کند و در عین حال به حاکمیت قانون کمک کند تا شرکت ها در کارآمدترین و اثربخش ترین وضعیتشان کار کنند.

این جامعه شناس در ادامه گفت: مرحوم میلسپو که اولین بار در دوره رضا شاه به ایران آمد، یک جمله مشهور دارد. او می گوید بروکراسی در ایران مثل جاده ای است که گردنه های متعددی دارد و پشت هر گردنه بروکراتها کمین کرده اند که مردم را بدرند. حالا من هم به عنوان یک دانشگاهی عنوان میکنم که با تصویب قانون مسئولیت اجتماعی، یک گردنه اصافه نکنید؛ یک گلوکاه ایجاد نکنید برای معامله کردن؛ چون مسئولیت اجتماعی شرکتی یک امر تشویقی است و نه تنبیهی.