زندگی در کمپ خانوادههای داعشی/ وقتی کودکان تجاوز جنسی را بازی میدانند!
پنج سال پس از اعلام نابودی این سازمان افراطی، هزاران زن و کودک همچنان اعضای خانوادههای جنگجویان و سایر آوارههایی هستند که از نبردهای درگیری سوریه گریخته اند در مارپیچ خشونت و محرومیت در پشت حصار و برجهای دیده بانی اطراف اردوگاه الهول گرفتار شده اند.
به گزارش جهان مانا، در یک اردوگاه گسترده در نزدیکی مرز عراق، بیش از ۴۰۰۰۰ نفر که بیش از نیمی از آنها کودک هستند، از زندگی بیرون منزوی شده اند. اما در درون، بدبختی، فقر، خشم، جنایت، سلاح و هستههای جهادی وجود دارد.
کودکان دهها ملیت فقط حصار اردوگاه الهول را میشناسند و در ناشناختهای زندگی میکنند، بدون هیچ افقی برای آینده. تعداد کمی از آنها تحصیلات دارند و بسیاری هرگز تلویزیون ندیده اند و فقط رویای خوردن بستنی را در سر میپرورانند و از مادرانشان میپرسند که آیا چادرهای بیرون از کمپ بهتر از چادرهایی است که در آن زندگی میکنند.
در کمپ، مادران در مورد یورشهای نیروهای کُرد برای بردن کودکان بالای ۱۱ سال به مراکز توانبخشی صحبت میکنند، چیزی که یک کارشناس سازمان ملل آن را نقض حقوق بشر میداند، در حالی که مقامات کُرد تایید میکنند که هدف آنها محافظت از کودکان در برابر تخلفات و ایدههای افراطی در اردوگاهی است که داعش هنوز در آن حضور دارد که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
در مورد علی، کودک عراقی که هیچگاه لبخند از لبانش پاک نمیشود، تنها چیزی که میخواهد فوتبال بازی کردن با دوستانش است. او با اشاره به افراد مسلحی که گمان میرود متعلق به دولت اسلامی (داعش) باشند، میگوید: آنها در طول شب وارد چادرها میشوند و مردم را میکشند.
یک عضو حقوق بشری در کمپ بدون افشای هویت خود به خبرگزاری فرانسه گفت: زندگی در اینجا زندگی مناسبی برای یک کودک نیست... کودکان اینجا تاوان کاری را میپردازند که مرتکب نشده یا انتخاب نکردهاند.
زنانی که با خبرگزاری فرانسه مصاحبه کردند، به اتفاق آرا پذیرفتند که دائماً از جدایی فرزندان خود از آنها میترسند، زیرا نیروهای امنیتی، هر از گاهی در طول حملات، کودکان پسر بالای ۱۱ سال را میگیرند و آنها را به خارج از کمپ منتقل کنید
بیش از سه دهه پیش، اردوگاه الهول برای پذیرش متوالی آوارگانی که از جنگهای منطقه فرار میکردند تأسیس شد، اما پس از کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه، ائتلافی متشکل از جناحهای تحت رهبری مبارزان کرد و تحت حمایت ایالات متحده، به طور چشمگیری گسترش یافت.
پس از گذشت پنج سال، کشورهایی که جهادگران داعش از آنجا آمدهاند، هنوز تمایلی به بازگرداندن اعضای خانواده مبارزان ندارند و عملاً مسئولیت مراقبت از آنها را بر عهده مبارزان کرد میدانند که سالها پیشرو در مبارزه با این سازمان افراطی بودهاند.
آنها چارهای جز بهبود تدریجی شرایط اردوگاه الهول از طریق زیرساختهای بهتر ندارند تا در درازمدت هزاران نفر را که در جاهای دیگر ناخواسته هستند، در خود جای دهند.
مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای سوریه دموکراتیک، اردوگاه الهول را یک بار بزرگ و بمب ساعتی توصیف میکند که میتواند هر لحظه منفجر شود.
خبرگزاری فرانسه مصاحبههایی با تعدادی از ساکنان کمپ، کارکنان بشردوستانه، نیروهای امنیتی و کارمندان اداره کرد که بر منطقه نظارت دارد، انجام داد تا تصویر روشن تری از این «سیاه چاله» که توسط کشورهای غربی حمایت مالی و پشتیبانی میشود، ترسیم کند. اکثریت آنها به دلایل امنیتی ترجیح دادند نام خود را فاش نکنند.
زنان و کودکان بیشترین تعداد زندانیان داخل کمپ را تشکیل میدهند. اما حدود سه هزار مرد را نیز در خود جای داده است که بیشترین بخش برای عراقیها و سوری ها، از جمله آوارگان و پناهندگان، که برخی از آنها مظنون به کار برای این سازمان افراطی هستند، در نظر گرفته شده است.
در طول پنج سال گذشته، میزان خشونت در داخل کمپ از جمله دزدی، جنایت، آدم ربایی و ... افزایش یافته است، تا جایی که نگهبانان آن از پرسهزنی شبانه بین چادرها اجتناب میکنند، مگر در هنگام انجام حملات.
ساکنان کمپ از آشپزخانهها و حمامهای فرسوده و نامناسب ابراز نارضایتی میکنند. کودکان در جادههای خاکی سرگردان هستند، بسیاری از آنها احساس بی حوصلگی و ناامیدی میکنند. تعداد کمی از آنها در برنامههای آموزشی موقت و محدود ثبت نام کرده اند، اما اکثریت آنها در مدارس کوچکی که توسط سازمانهای بشردوستانه راه اندازی شده است، شرکت نمیکنند. بسیاری از آنها به نظافت، حمل کالا و آب یا تعمیر چادر میپردازند.
یکی از بازداشت شدگان (۳۹ ساله) میپرسد: چگونه فرزندان ما میتوانند بدون دیدن دنیای بیرون رویاپردازی کنند؟ مادر پنج فرزند یکی از ۶۶۱۲ زن و کودک از بیش از ۴۵ کشور جهان از جمله فرانسه، سوئد، هلند، روسیه، ترکیه، تونس و الجزایر است که همگی در بخشی اختصاص داده شده برای خارجیها و ایزوله نگهداری میشوند.
پس از کشته شدن همسرش در شرق سوریه، این زن در سال ۲۰۱۹ از آخرین سنگر سازمان گریخت و خود را در اردوگاه الهول یافت و چند ماه پس از ورودش کوچکترین فرزندش را به دنیا آورد.
این زندانی که عبایی مشکی پوشیده بود و صورت خود را با نقابی که فقط چشمانش را نشان میداد پوشانده بود، گفت: ما طعم تلخی، وحشت و ترس را چشیدیم و بدتر از آن این است که خبر میرسد اینجا میمانیم.
مدیریت کمپ پروژهای را برای گسترش آن با افزودن یک بخش جدید آغاز کرد، مشروط بر اینکه دو بخش جدید زیرساخت بهتری داشته باشند و هر چادر دارای حمام و آشپزخانه خاص خود باشد.
جیهان حنان، رئیس اداره عمران کمپ، میگوید: ما این کار را برای پذیرایی از افراد جدید انجام نمیدهیم، بلکه برای سازماندهی کمپ، این یک راه حل بلند مدت است.
وی افزود: وضعیت اردوگاه الهول برای ساکنان سخت است. ما تا حد امکان تلاش میکنیم تا کارها را تسهیل کنیم، اما به دلیل وضعیت امنیتی از یک طرف و وضعیت کشور در شرایط سختی قرار داریم. او به طور خاص به تهدیدها و حملات مکرر ترکیه به مبارزان کرد اشاره کرد.
گزارشها حاکی از آن است که کودکان در کمپ مورد بهره کشی جنسی قرار گرفتهاند و برخی از آنها جنایاتی را در مقابل خود مشاهده میکردند.
تنها در سه ماه در سال ۲۰۲۱، یک کارمند بهداشتی در اردوگاه ۱۱ مورد تجاوز جنسی علیه کودکان را مداوا کرد.
او میگوید: کودکان ممکن است فکر کنند دارند بازی میکنند، و دیگر مددکاران اجتماعی میگویند که کودکی که مرتکب تجاوز جنسی میشود ممکن است خودش قربانی باشد یا شاهد تجاوز مشابهی باشد. آنها ممکن است ندانند که دارند به یکدیگر صدمه میزنند.
در سال ۲۰۲۲، دو دختر مصری (۱۲ و ۱۵ ساله) در یک گودال فاضلاب ذبح شدند.
در همان سال، مردان مسلح یک زن جوان سوری را پس از اتهام به دنیا آوردن فرزند خارج از ازدواج، از ناحیه صورت و کتف مجروح کردند. او در آن زمان ۱۸ سال داشت. زن جوان میگوید: ۱۱ روز مرا ربودند و با زنجیر کتک زدند.
در گزارشی در سال ۲۰۲۲، Save the Children اعلام کرد که کودکان در اردوگاه الهول شاهد جنایاتی بودند، یا حداقل درباره آنها شنیده بودند، از جمله تیراندازی، چاقو زدن و خفگی.
کارکنان امور بشردوستانه در مورد تأثیرات تروما بر کودکان، ایجاد اختلال در خواب، از دست دادن اشتها و ادرار غیرارادی و همچنین ایجاد رفتار پرخاشگرانه صحبت میکنند.
شذی، یک زن عراقی و مادر پنج فرزند، میگوید: سعی میکنم اجازه ندهم کودکان کنار هم باشند، اما این تقریباً غیرممکن است، زیرا کمپ بسیار شلوغ است. مردم روی هم زندگی میکنند. او افزود: هر بار که بچهها بیرون میروند، کتک خورده برمی گردند.
یک کارمند بشردوستانه هشدار میدهد که نگه داشتن کودکان در چادر ممکن است فشار را بر آنها افزایش دهد و این احساس را در آنها ایجاد کند که انگار در یک زندان بزرگتر زندگی میکنند.
زنانی که با خبرگزاری فرانسه مصاحبه کردند، به اتفاق آرا پذیرفتند که دائماً از جدایی فرزندان خود از آنها میترسند، زیرا نیروهای امنیتی، هر از گاهی در طول حملات، کودکان پسر بالای ۱۱ سال را میگیرند و آنها را به خارج از کمپ منتقل کنید.
تابستان گذشته، فیونولا نی اولاین، گزارشگر ویژه سازمان ملل، آنچه را که به عنوان عمل سیستماتیک جدایی اجباری توصیف کرد، محکوم کرد و اشاره کرد که این نقض آشکار قوانین بینالمللی است.
زینب (مصری) نقل میکند که یک سال پیش پسرش (۱۳ ساله) را از او گرفتند و امروز تنها دغدغهاش این است که با پسر دومش که ۱۱ سال دارد، تکرار نشود. او میگوید: من نمیتوانم بخوابم. هر بار که صدایی از بیرون میشنوم، میترسم پسرم را ببرند.
در مقابل این موضوع، مادران سوراخها و سنگرهایی ایجاد کردند تا فرزندان خود را از چشم نیروهای امنیتی پنهان کنند.
مقامات تاکید میکنند که هدف آنها محافظت از کودکان پسر در برابر استثمار جنسی و محیط افراطی است که در آن در کمپ رشد میکنند تا آنها را در مراکزی که برای این کار در نظر گرفته شده احیا کنند.
با این حال، کارکنان بشردوستانه هشدار میدهند که جدا کردن کودکان از مادرانشان باعث افزایش رنج کودکان و آسیبهای مکرر آنها در اردوگاه میشود.
در پاسخ به سوال خبرگزاری فرانسه، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که از گزارشهای مربوط به جداسازی پسران به مراکز جوانان یا بازداشتگاهها آگاه است، اما گفت که مقامات محلی را تشویق میکند تا از اقدامات خود اطمینان حاصل کنند و منافع کودکان را در نظر بگیرید.
از سال ۲۰۱۹، به دنبال افزایش تعداد قتلها، آتشسوزیها و تلاشهای فرار، نیروهای کرد نسبت به ظهور هستههای داعش در این اردوگاه هشدار دادهاند، جایی که آنها مکرراً اسلحه، مهمات و تونلها پیدا کردهاند.
یک زن سوری که در اواسط سال ۲۰۱۹ از اردوگاه گریخت، نقل میکند که یکی از اعضای سازمان به نام مستعار «ابومحمد» تقریباً هر ماه از بیوههای اردوگاه دیدن میکرد و حقوقی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار به آنها پرداخت میکرد.
این زن که به شمال سوریه نقل مکان کرده و هنوز حقوقش را میگیرد، میگوید: او با لباس نیروهای امنیتی میآمد و قول میداد که داعش برگردد.
در این اردوگاه، بسیاری از ساکنان میگویند که برخی از زنان از ترس مجازات شدن توسط اسلامگرایان افراطی، جرأت نمیکنند از پوشیدن عبای سیاه دست بکشند و به حجاب سادهتر بسنده کنند.
در همه جا آثار سازمان، احکام و اعتقادات آن مشهود است. مانند بازار کوچک مشرف به بخش خارجیها در کمپ. در اینجا فروشندگان خارج از کمپ برای نمایش اجناس خود میآیند. زنان با عبای بلند سیاه در حال خرید مرغ، گوشت و سبزیجات هستند و از یکدیگر در مورد نیازهای ساده خانه میپرسند.
در یک صبح شلوغ اکتبر، چند زن که داربستهای فلزی را برای سازه چادر حمل میکردند، از بازار عبور کردند. هنگامی که تیم خبرگزاری فرانسه آنها را دید، یکی از آنها انگشت اشاره خود را به سمت آسمان بلند کرد، در ژستی که جهادگران اغلب در اشاره به توحید از آن استفاده میکنند. دختر کوچکی پشت سرش که عبایی مشکی و کفش پلاستیکی بنفش پوشیده بود، هم همین کار را کرد.
در حالی که برخی از حمایت از سازمان افراطی دست کشیده اند، برخی دیگر همچنان از آن و ایدئولوژی افراطی آن حمایت میکنند. ابوخضر عراقی (۲۶ ساله) که از سال ۲۰۱۷ در الهول بوده است، میگوید: آنها هنوز اینجا هستند و در برخی از بخشهای اردوگاه بیشتر از بقیه هستند.
وی افزود: وضعیت اردوگاه تا قبل از سال ۲۰۱۹ خوب و امن بود، اما پس از آمدن مردم از باغوز (جایی که آخرین نبرد بین نیروهای سوریه دموکراتیک و این سازمان در سوریه رخ داد) کمپ به ویرانه تبدیل شد.
یک زن به خبرگزاری فرانسه توضیح داد: کسانی هستند که از این سازمان حمایت میکنند، برخی از آنها افراطگراتر شده اند و برخی دیگر نمیخواهند کاری با آن داشته باشند.
گاهی اوقات زندانیان از درمان با آنچه آنها به عنوان طب غربی یاد میکنند، خودداری میکنند، که منجر به کمبود قابل توجهی در تهیه واکسنهای لازم برای کودکان و شیوع بیماریها شده است که آخرین آن سرخک است.
علاوه بر عدم اعتماد، موانع دیگری نیز مانع از دسترسی به مراقبتهای بهداشتی لازم میشود. در بخش خارجی ها، زنان و کودکان باید از یک ایست بازرسی امنیتی عبور کنند که فرآیند بازرسی دقیقی را انجام میدهد که برخی از افراد میخواهند از آن اجتناب کنند، بنابراین ترجیح میدهند به محل خدمات بهداشتی مراجعه نکنند.
به گفته رئیس مأموریت پزشکان بدون مرز در شمال شرقی سوریه، در حالی که دریافت مجوز برای ارجاع موارد بحرانی به بیمارستانهای خارج از کمپ آسانتر شده است، اما گاهی اوقات برای بیماران با شدت کمتر روزها، هفتهها یا حتی ماهها طول میکشد.
او گفت که موانع دیگر عبارتند از ترس، عدم اعتماد به نفس، محدودیت در رفت و آمد، کمبود امنیت و کمبود خدمات اورژانس در شب.
از زمان اعلام نابودی داعش در سال ۲۰۱۹، اداره خودمختار کردستان از کشورهای مربوطه خواسته است که اتباع خود را از اعضای خانواده این سازمان که در اردوگاههای الهول و روج بازداشت شدهاند، بازگردانند.
با وجود درخواستهای مکرر کردها و هشدار سازمانهای بینالمللی نسبت به شرایط «فاجعهبار» در این دو اردوگاه، اکثر کشورها اصرار دارند که شهروندان خود را پس نگیرند.
کشورهای محدودی از جمله ازبکستان، قزاقستان و کوزوو تعدادی از اعضای خانواده جهادگران را پذیرفته اند.
یک زن روسی، مادر دو فرزند، انگار امیدش را برای بازگشت به کشورش از دست داده است. او میگوید: هیچ جایی برای رفتن وجود ندارد. هیچ راه حلی وجود ندارد.