علائم و عوارض تنبلی تخمدان کدامند؟

مژده ذنوبی درباره علائم و عوارض سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا در اصطلاح عامیانه، تنبلی تخمدان گفت: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک همان‌طور که از نامش پیدا است، یک سندرم یا نشانگان است و با مجموعه‌ای از علائم بروز پیدا می‌کند. شایع‌ترین علامت این سندرم بی‌نظمی‌های قاعدگی است. خانم‌های مبتلا به این سندرم نامنظم و با تأخیر، قاعدگی را تجربه می کنند و گاه ممکن است مدت طولانی این چرخه اتفاق نیفتد. البته بی‌نظمی و تأخیر در قاعدگی ممکن است علل مختلفی داشته باشد که پزشک باید ابتدا آن علل را بررسی و رد کند. 

او توضیح داد: نخستین علت تأخیر قاعدگی که باید آن را رد کنیم، بارداری است. اختلالات تیروئید، پرولاکتین بالا، اختلالات مربوط به غده آدرنال، چاقی و مقاومت به انسولین از دیگر علل احتمالی این تأخیر هستند. نارسایی زودرس تخمدان و یائسگی زودرس می‌تواند از جمله علل قاعده نشدن طولانی باشد که با آزمایش‌های هورمونی به راحتی قابل بررسی است. 

این فلوشیپ ناباروری افزود: البته خانم‌های مبتلا به این سندرم مشکل کمبود ذخیره تخمک ندارند. در واقع این خانم‌ها ذخیره تخمدان خوبی دارند و حتی وقتی در سیکل تحریک تخمک‌گذاری قرار می‌گیرند، تعداد تخمک‌های به‌دست‌آمده این دسته از خانم‌ها از خانم‌های غیر مبتلا به مراتب بیشتر است. 

وی با اشاره به دیگر علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، اظهار کرد: یکی دیگر از علائم، بالا بودن سطح هورمون مردانه یا آندروژن است که با نشانه‌هایی همچون هیرسوتیسم یا رشد مو‌های زائد، آکنه و ریزش مو با الگوی مردانه همراه است. علامت دیگر این سندرم که از نام آن پیدا است، وجود کیست‌های ریز متعدد در تخمدان‌ها است که در سونوگرافی دیده می‌شود.

ذنوبی تاکید کرد: این کیست‌ها در واقع فولیکول‌های ریز هستند و اگر در سونوگرافی بیش از ۱۲ فولیکول ریز در تخمدان دیده شود و تخمدان‌ها بزرگ‌تر از حد معمول باشند، یعنی با حجم بیش از ۱۰ میلی‌لیتر، تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح می‌شود. 

این متخصص زنان، ادامه داد: اگر خانمی دو علامت از این سه علامت پیش‌گفته را داشته باشد، یعنی بی‌نظمی قاعدگی، افزایش سطح آندروژن و وجود کیست‌های ریز در تخمدان، تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح می‌شود. تشخیص زودهنگام این سندرم بسیار مهم است؛ زیرا با آگاهی به وجود این سندرم و انجام اقدامات لازم می‌توان از عوارض جدی آن در آینده جلوگیری کرد.

وی درباره عوارض این سندرم، بیان کرد: بی‌نظمی و تأخیر در قاعدگی نشان‌دهنده عدم تخمک‌گذاری است که طبعاً می‌تواند باعث ناباروری شود. همچنین، تأخیر در قاعدگی و بالا بودن مداوم سطح استروژن، می‌تواند به افزایش ضخامت آندومتر، یعنی جدار داخلی رحم و هایپرپلازی آندومتر بینجامد که می‌تواند زمینه‌ساز بروز بدخیمی باشد. افزون بر این، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در درازمدت می‌تواند با بروز سندرم متابولیک همراه باشد و یا دیابت، چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی به همراه داشته باشد. 

وی در پایان یادآور شد: اگرچه این سندرم درمان قطعی ندارد، اما می‌توان آن را کنترل کرد. خوشبختانه مهم‌ترین اقدام در کنترل این سندرم و مدیریت عوارض آن با اصلاح سبک زندگی در اختیار خود فرد است. اصلاح سبک زندگی، یعنی تغذیه سالم و مناسب، ورزش منظم و خواب کافی و منظم می‌تواند تا حد زیادی به کنترل این سندرم کمک کند. کاهش وزن در خانم‌های مبتلایی که اضافه وزن دارند، می‌تواند در بهبود چرخه هورمونی مؤثر باشد. در کنار این‌ها، مصرف برخی دارو‌ها نیز می‌تواند به بهبود وضعیت باروری فرد کمک کند.