مصرف سیگار الکترونیکی؛ باوری اشتباه برای ترک دخانیات

به گزارش جهان مانا، در جوامع امروزی تعداد افرادی که به سیگار اعتیاد دارند، روز به روز در حال افزایش است، این در حالی است که بیشتر افراد می‌دانند مصرف سیگار ممکن است چه خطراتی برای آن‌ها به دنبال داشته باشد، برخی افراد نیز به دنبال ترک سیگار هستند و نمی‌دانند چه راهکاری را برای ترک مصرف این دخانیات امتحان کنند.

سیگار الکترونیکی وسیله‌ای است که برخی تصور می‌کنند با استفاده از آن می‌توان به ترک سیگار پرداخت، به همین دلیل نیز به مصرف آن روی می‌آورند، سیگار الکترونیکی که با نام ویپ نیز شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر به‌عنوان یک ابزار محبوب برای ترک سیگار مورد استفاده قرار می‌گیرد، ویپ‌ها که انواع مختلفی دارد، بین جوانان بسیار پرطرفدار بوده و تصور آن‌ها بر این است که سیگارهای الکترونیک برای سلامتی مضر نیست، در این راستا مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) خبر از آمار بسیار بالای استفاده نوجوانان از ویپ می‌دهد که این امر باعث نگرانی است.

برای برخی ترک سیگار کار بسیار دشواری است، تا جایی که ممکن است افراد پس از سال‌ها موفق به انجام آن نشوند، در این بین سیگار الکترونیکی یا ویپ جایگزین سیگار معمولی شده، زیرا تبلیغات سیگار الکترونیکی را عاملی تأثیرگذار برای ترک نیکوتین معرفی کرده است، این در حالی است که بسیاری از متخصصان با انواع سیگارهای الکترونیک موافق نیستند و مصرف آن را مضر می‌دانند.

هر سال در جهان ۲۲ میلیارد متر مکعب آب برای تولید محصولات دخانی مصرف می‌شود و بیش از هفت هزار ماده شیمیایی در اثر استفاده از سیگار در محیط منتشر می‌شود که ۷۰ نوع آن سرطان‌زا است، خرداد سال جاری بود که رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با اعلام این خبر گفته بود که یکی از ترفندهای صنایع دخانی، معرفی محصولات دخانی جدید همان سیگارهای الکترونیکی، سیستم‌های ایجاد بخار (ویپ) و سیستم‌های گرم‌کننده تنباکو به عنوان محصولات بی‌خطر است، جوانانی که با گمراهی و ترفندهای صنایع دخانی برای نخستین بار مواد دخانی را تجربه می‌کنند، به راحتی در آن‌ها وابستگی به نیکوتین ایجاد و به یک مصرف‌کننده دائمی مواد دخانی تبدیل می‌شوند، همچنین وجود گلیسیرین در محلول سیگار الکترونیکی با آسیب به کیسه‌های هوایی ریه، خطر ابتلاء به سرطان ریه را افزایش می‌دهد.

بهزاد ولی‌زاده تاکید کرده بود که یکی از مهم‌ترین راهکارهای حفاظت جوانان از آسیب‌ها و صدمات ناشی از مصرف دخانیات، ممنوعیت کامل تبلیغات است، صنایع دخانی از طرق مختلف از جمله تولید محصولات جدید با طعم‌های متفاوت و متنوع و تبلیغات گسترده در سریال‌ها باعث فریب جوانان و نوجوانان می‌شوند، بازارهای فروش محصولات دخانی، جوانان و نوجوانان را به دام می‌اندازد و نیمی از مصرف‌کنندگان این محصولات در نهایت به کام مرگ می‌روند، صنایع دخانی هر سال، ده‌ها میلیارد دلار در سراسر دنیا برای تبلیغ و بازار فروش محصولات مرگ‌بارشان هزینه می‌کنند و فعالیت‌ها و اقدامات بازاریابی آن‌ها با هدف جذب جوانان و مصرف‌کنندگان است.

وی استفاده از طعم‌دهنده‌های جذاب و اسانس‌های خاص که برای استفاده جوانان در تنباکو و محصولات نیکوتین به کار می‌رود را عاملی برای ترغیب جوانان به شروع مصرف این محصولات دانسته و گفته بود که تبلیغ محصولات جایگزین به عنوان کم خطر و کم آسیب یا تمیزتر به جای سیگارهای معمولی، ترفندی دیگر از صنایع دخانی است.

افسانه عوارض کمتر سیگارهای الکترونیکی اشتباه است

یاشا مخدومی، متخصص رادیوآنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و رئیس انجمن علمی رادیو آنکولوژی ایران با اشاره به تفاوت سیگارهای الکترونیکی و سیگارهای معمولی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: از نظر اثرگذاری و عوارض روی بدن انسان مصرف هر دو نوع سیگار هیچ تفاوتی ندارد و افسانه عوارض کمتر سیگارهای الکترونیکی برای بدن انسان اشتباه است و مکانیسم اصلی این است که در سیگارهای معمولی برگ توتون سوزانده می‌شود و بخار حاصل از آن را فرد مصرف‌کننده استنشاق می‌کند و در سیگارهای الکترونیکی نیکوتین مایع گرم می‌شود که با افزودنی‌ها و مواد معطر همراه است و با حرارت ایجاد شده فرد مصرف‌کننده این بخارها را استنشاق می‌کند و در ترکیب‌های اصلی سرطان‌زا بودن این دو نوع سیگار برای انسان تفاوت زیادی وجود ندارد و فلزهای سنگین مانند سرب، قلع، کادمیوم و نیکل در سیگارهای الکترونیکی نیز موجود است.

وی در مورد اینکه مصرف سیگارهای الکترونیکی می‌تواند باعث بروز سرطان ریه شود، می‌افزاید: عوارض موادی که در این نوع سیگارها وجود دارد، با مصرف آن به ریه انسان وارد می‌شود و مشکلات بسیاری به همراه دارد و موجب ایجاد آسم، نارسایی‌های ریوی، التهاب عروق، فشار خون و التهاب چشم شده و در بروز سرطان ریه، سرطان سرو گردن و حفره دهان نیز بسیار مؤثر است، همچنین مصرف این نوع سیگارها باعث بروز عوارض نادر دیگری مانند انفجار باتری داخل سیگار الکترونیکی را نیز برای مصرف‌کننده‌ها به دنبال داشته است.

رئیس انجمن علمی رادیو آنکولوژی ایران درباره علائم هشداردهنده سرطان ریه تصریح می‌کند: سرفه‌های مزمن فرد مصرف‌کننده سیگار یا سیگار الکترونیکی اگر بهبود پیدا نکند، داشتن تنگی نفس، درد ناحیه قفسه سینه و داشتن خلط خونی از علائم هشداردهنده بروز سرطان ریه است، همچنین فردی که مصرف‌کننده سیگار است و افرادی که در مکان‌هایی مانند معدن و نزدیک کارخانه‌های مواد شیمیایی و سرطان‌زا فعالیت می‌کنند و از وسایل محافظتی استفاده نمی‌کنند، به دلیل استنشاق مواد سمی احتمال بروز سرفه‌های مزمن و تنگی نفس را دارند و از نظر ابتلاء به سرطان ریه باید مورد بررسی قرار گیرند.

مخدومی با بیان اینکه در شهرها بروز سرطان ریه بین افراد جامعه بیشتر از روستاها است، می‌گوید: آلودگی شهرها از نظر هیدورکربن‌های نسوخته و آلودگی‌های محیطی به دلیل فعالیت کارخانه‌های صنعتی، دود اتومبیل‌ها و سوخت، احتراق ناقص می‌تواند از عوامل زمینه‌ساز بروز سرطان ریه در انسان باشد، مسئله دیگر کاهش ایمنی بدن افراد است و تغذیه نامناسب است که از عوامل بروز سرطان ریه در بدن افرادمحسوب می‌شود.

وی تاکید می‌کند: استفاده مکرر از سیگارهای الکترونیکی (ویپ) می‌تواند زمینه ساز ابتلای فرد مصرف کننده به سرطان ریه شود، نیکوتین یک ماده اعتیادآور است و نیکوتینی که در ویپ استفاده می‌شود زمینه را مساعد می‌کند که فرد مصرف کننده بعد از کشیدن ویپ از سیگارهای معمولی هم استفاده کند و مقدار مصرف دخانیات او افزایش هم پیدا می‌کند.

لزوم غربالگری افراد پرخطر برای تشخیص سرطان ریه

رئیس انجمن علمی رادیو آنکولوژی ایران در مورد اهمیت غربالگری سرطان‌هایی مانند سرطان ریه توضیح می‌دهد: تشخیص زودرس سرطان‌ها و غربالگری سرطان در معنای پزشکی تفاوت دارند و غربالگری برای افرادی است که سالم هستند و هیچ نوع علامت بیماری را ندارند و با چکاپ افراد، به دنبال نشانه‌های بیماری هستیم، اما در تشخیص زودرس بیماری، به دنبال این هستیم که بیماری‌ها را بتوانیم در مراحل ابتدایی بروز آن کشف کنیم، یکی از اهداف غربالگری تشخیص زودرس بیماری‌ها است، زیرا تشخیص در مرحله ابتدایی بیماری می‌تواند درمان‌پذیری بیماری را افزایش و هزینه‌های درمان را کاهش دهد.

مخدومی اظهار می‌کند: غربالگری به دلیل اینکه برای افراد سالم اجتماع است، باید با دقت انجام گیرد و باید هزینه‌های درمان را برای افراد افزایش ندهد و نیاز به مراجعه بیمار به وسایل تشخیصی و سی تی اسکن‌ها و رادیوگرافی‌های اضافی و پیچیده نیست، به دلیل اینکه علاوه‌بر بار اقتصادی موجب اشغال سرویس‌ها و بخش‌های پزشکی می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: لازم است غربالگری‌های افراد در جامعه، انتخاب شده انجام گیرد تا اثربخشی لازم را به همراه داشته باشد، همچنین باید غربالگری‌ها در جوامع خاص باشد که احتمال ابتلاء به این نوع سرطان‌ها زیاد است و مهم است که تشخیص زودرس این نوع بیماری در افراد پرخطر همچون کارگران کارخانه‌های مواد شیمیایی و معدن، افرادی که مصرف‌کننده سیگار هستند و کسانی که بیماری‌هایی دارند که بدن آنها را مستعد ابتلاء به سرطان ریه می‌کند، مورد توجه قرار گیرد.

میزان تخریب سیگارهای الکترونیکی بیشتر از قلیان‌های میوه‌ای است

مرتضی پدریان، جامعه‌شناس با اشاره به مواد تشکیل‌دهنده سیگارهای الکترونیکی و مضرات مصرف این نوع سیگارها برای جوانان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: سیگارهای الکترونیکی ترکیبی از مواد شیمیایی است و این مواد شیمیایی به طور قطعی میزان تخریبی که برای بدن انسان ایجاد می‌کند نسبت به مواد طبیعی دخانیات مانند توتون بیشتر است و سیگارهای الکترونیکی روی ساختار ذهنی و فیزیکی بدن انسان مانند کبد و کلیه‌ها تأثیر منفی دارد، به دلیل اینکه موادی که در این سیگارها استفاده می‌شود، از مواد طبیعی نیست و از مواد صنعتی در این نوع سیگارها استفاده می‌شود و این نوع مواد شیمیایی تخریب بیشتری برای بدن انسان به دنبال خواهد داشت.

وی در مورد باور جوانان برای مصرف سیگارهای الکترونیکی برای ترک دخانیات تاکید می‌کند: عده‌ای معتقدند که مصرف این سیگارها باعث ترک دخانیات می‌شود، به طور یقین این باور اشتباهی است و حقیقت ندارد، نکته دیگری که برای مصرف‌کننده‌های سیگارهای الکترونیکی مطرح است اینکه این افراد رفتار خود برای مصرف این سیگارها را با مطرح کردن مواردی همچون ترک دخانیات توجیه می‌کنند تا مصرف سیگارهای الکترونیکی از سوی اعضای خانواده برای آنها مجاز تلقی شود، در حالی که خطرات این نوع مواد دخانی بسیار بیشتر است و خانواده‌ها باید آگاه باشند و نوجوانان و جوانان خود را از مصرف این نوع سیگارها بازدارند. 

این جامعه‌شناس می‌گوید: خانواده‌ها برای پیشگیری از مصرف مواد دخانی توسط فرزندان از مقابله با آنها بپرهیزند، چرا که ممکن است اثر منفی داشته باشد و بهتر در این مواقع خانواده همراه فرزند خود باشد و او را از خطراتی که مصرف مواد دخانی برایش ایجاد خواهد کرد، آگاه کنندو از مشاوران مجرب برای رفع این آسیب کمک گیرند.

بر این اساس، تحقیقات نشان می‌دهد از جمله دخانیاتی که استفاده از آن در سال‌های اخیر میان جوانان و حتی نوجوانان به شدت افزایش پیدا کرده، سیگار الکترونیکی است، سیگارهایی که افراد برای اهداف مختلف از جمله راهی برای کاهش وابستگی و ترک سیگارهای معمولی یا با تصور اینکه این نوع سیگارها عوارض کمتری دارند، به آن روی آورده‌اند.

جوانانی که حداقل دو سال از سیگار الکترونیکی استفاده کرده‌اند، نسبت به افرادی که از این نوع سیگار استفاده نمی‌کنند، در تست‌های ورزشی عملکرد ضعیف‌تری نشان دادند، این افراد به ویژه هنگام ورزش دچار تنگی نفس و خستگی عضلانی بیشتری شدند و تناسب اندام کلی کمتری داشتند، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که سیگار الکترونیکی به اندازه سیگارهای سنتی آسیب‌رسان است، همچنین پیش‌تر ثابت شده است که استفاده از سیگارهای الکترونیکی به التهاب و آسیب ریه و تغییرات مضر در عروق خونی مرتبط است و آسیب‌های جدی را برای افراد مصرف‌کننده به همراه دارد.