ادعای ضد ایرانی تروئیکای اروپایی درباره مذاکرات وین

نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان روز چهارشنبه در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شد، با اشاره به تدابیر جبرانی ایران در برجام، ادعا کرده‌اند: ایران بیش از چهار سال است که تعهدات برجامی خود را نقض کرده است. علاوه بر این، ایران به‌عنوان کشوری که برنامه ساخت سلاح هسته‌ای ندارد، فعالیت‌های اتمی خود را به سطوح بی سابقه‌ای گسترش داده است.

تروئیکا با اشاره به درخواست خود از ایران برای ازسرگیری اجرای کامل تعهدات هسته‌ای ذیل برجام، مدعی شدند که در این زمینه سازوکار حل اختلاف را در ژانویه سال ۲۰۲۰ فعال کرده و «از آن زمان، ما با حسن نیت تلاش کرده ایم تا مسائل ناشی از پایبند نبودن ایران را از طریق این رویه و فراتر از آن حل کنیم.»

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت.

اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، در نهایت با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.

اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، در نهایت در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه مسائل حقوق بشری و نیز قدرت پهپادی ایران و ادعای بکارگیری این پهپاد‌ها از سوی روسیه در جنگ علیه اوکراین تحریم‌هایی را وضع کرده است.

سه کشور اروپایی عضو برجام نیز، ضمن دنباله‌روی از سیاست ایالات متحده، ادعا کردند: ما تلاش‌های قابل توجهی را برای مذاکره و توافق بر سر بازگشت به برجام انجام داده‌ایم، و در نتیجه آن سند قابل قبولی در ماه مارس و آگوست ۲۰۲۲ ارائه شد. اما در هر دو مورد، این ایران است که از امضای این توافقنامه‌ها امتناع ورزید و خواسته‌های غیرقابل قبولی را فراتر از محدوده برجام مطرح کرد.

این درحالیست که مذاکرات برای از سرگیری اجرای برجام، بعد از ماه‌ها گفتگو‌های فشرده دیپلماتیک به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل مانده است.

تجربه نشان داده است که کاخ سفید باوجود ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.

ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.

علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد کشورمان چندی پیش تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در صورت واقع‌بینی طرف‌های مقابل و پرهیز آن‌ها از تکرار اشتباهات گذشته، مانعی برای از سرگیری مذاکرات و نهایی‌سازی توافق نمی‌بیند.

تکرار ادعا‌های پادمانی

تروئیکا در بخش دیگری از این بیانیه، به تکرار ادعا‌های سیاسی درباره مسائل پادمانی ایران اشاره و خواستار سرعت بخشیدن به روند اجرای توافق اسفند ماه گذشته موسوم به بیانیه ۴ مارس میان ایران و آژانس شدند.

نمایندگان سه کشور اروپایی ادعا کردند: بسیار مهم است که ایران به سرعت بیانیه مشترک با آژانس را به طور کامل اجرا کند. حذف تجهیزات نظارتی پیامد‌های زیانباری بر توانایی آژانس در ارائه تضمین درباره ماهیت صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران داشته است؛ بنابراین ما از ایران می‌خواهیم تمام تجهیزات را در همه مکان‌هایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ضروری می‌داند، بار دیگر نصب و دسترسی به داده‌های ضبط‌شده توسط دوربین‌ها، از جمله از فوریه ۲۰۲۱ تا ژوئن ۲۰۲۲، را طبق درخواست آژانس فراهم کند.

در این بیانیه ضمن آنکه تروئیکای اروپایی از ایران خواسته‌اند که سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای خود را کاهش داده و «گام‌های سریع و معناداری را برای اجرای تعهدات بیانیه مشترک (با آژانس) بردارد»، آمده است: «ما متعهد به انجام هر گام دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستیم و از مدیرکل آژانس می‌خواهیم تا قبل از جلسه نوامبر، شورای حکام را در جریان قرار دهد»

به گزارش ایرنا، ادعا‌های پادمانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، به چهار سال پیش بر می‌گردد که آژانس به واسطه اسناد جعلی رژیم صهیونیستی پرونده جدیدی را درباره کشف ذرات اتمی اعلام نشده در چهار مکان ادعایی در ایران باز کرد. این ادعا‌ها نخستین بار از سوی بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مطرح و سپس توسط رسانه‌ها و مقام‌های غربی دامن زده شد.

جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعا‌های مطرح شده همواره تاکید کرده است که تعهدات کشور‌ها در حوزه پادمان نامحدود نیست؛ با این حال اسفند گذشته در جریان سفر دو روزه رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران، به صورت داوطلبانه با فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان این سازمان، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد.

در پی این توافق جلساتی در سطح کارشناسی برگزار شد و گزارش‌ها حاکی است که پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شده است؛ اما طرف‌های غربی سرعت اجرای توافق را کافی نمی‌دانند.

محمد اسلامی امروز (چهارشنبه) در حاشیه جلسه هیات دولت و در جمع خبرنگاران اظهار داشت: در بخش برجامی طبیعی است که طبق قانون اقدام راهبردی به دلیل اینکه طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرده است ما هم بازگشت از تعهدات داریم و این واضح است.

وی افزود: اینگونه نمی‌شود که کشور‌های اروپایی از ما انتظار داشته باشند که ما به طور کامل برجام را اجرا کنیم و آن‌ها هیچ‌یک از تعهداتشان را انجام ندهند.

رئیس سازمان انرژی اتمی بیان کرد: اقدامات ما در راستای قانون اقدام راهبردی است و تا مادامی که آن‌ها به تعهداتشان عمل نکنند و تحریم‌ها کامل رفع نشود، طبیعی است که ما همین روند را ادامه می‌دهیم و در گزارش آژانس هم مشهود است.