چالش سیاسی بزرگ نتانیاهو در بحبوحه حمله به غزه

به گزارش جهان مانا ، تنها یک توییت در این هفته لازم بود تا شکاف‌ها در تشکیلات سیاسی اسراییل ظاهر شود.

به نوشته الجزیره، درست بعد از نیمه شب یکشنبه، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل ، نوشت که هرگز از هشدارها درباره حمله حماس به اسراییل در 7 اکتبر مطلع نشده بوده است. به نظر می‌رسد نتانیاهو در عوض مسئولیت این حمله را که در آن دست‌کم 1400 نفر کشته شدند، به گردن ارتش و رهبران اطلاعاتی خود انداخته است. او خاطرنشان کرد آنها قبل از حمله ارزیابی کرده بودند که در برابر حماس «بازدارندگی دارند و آن‌ها آماده صلح هستند.»

این بیانیه سر و صدای زیادی به پا کرد. رهبران سیاسی نتانیاهو را به خاطر بازی سیاسی -در حالی که ارتش در بحبوحه یک کارزار نظامی دشوار در داخل غزه بود- مورد انتقاد قرار دادند. خشم به حدی بود که نخست وزیر این توییت را حذف کرد و با لحنی غیرمعمول از سخنان خود عذرخواهی کرد. او گفت: «من اشتباه کردم.»

کارشناسان می‌گویند که این واقعه شکاف گسترده در ساختار سیاسی و نظامی را تایید کرد، شکافی که رهبری نتانیاهو و توانایی او را برای هدایت اسراییل در یک جنگ، بدون اولویت دادن به منافع خود در برابر امنیت عمومی، زیر سوال برد.

یوسی مکلبرگ، عضو برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس، گفت: «گفتن این که اظهارات او بی‌جا بود، دست کم گرفتن ماجرا است». مکلبرگ گفت: «این یک کارزار نظامی بسیار دشوار است، بنابراین شما یک نخست‌وزیر مسئولیت‌پذیر می‌خواهید و حتی یک نفر [در ساختار سیاسی] وجود ندارد که به نتانیاهو اعتماد کند – این مسئله اصلی برای این کابینه است».

در ادامه ترجمه این گزارش اورده است: اندکی پس از 7 اکتبر، نتانیاهو با گسترش ائتلاف حکومتی اسراییل توسط تعدادی از افسران ارشد سابق ارتش، از صفوف مخالفان خود، کابینه جنگ اضطراری تشکیل داد.

یکی از آن‌ها بنی گانتز، وزیر دفاع سابق بود که به سرعت از نتانیاهو خواست که پست جنجالی خود را پس بگیرد و در عین حال از ارتش و شین بت، سازمان اطلاعات داخلی اسراییل حمایت کامل کرد.

انبوهی از انتقادات از سوی دیگر رهبران وجود داشت. آویگدور لیبرمن، قانونگذار مخالف کابینه، که زمانی وزیر دفاع نتانیاهو بود، گفت: «[نتانیاهو] نه به امنیت، نه به گروگان‌ها اهمیت نمی‌دهد، بلکه تنها به سیاست علاقه‌مند است». دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسراییل از اظهار نظر در این باره خودداری کرد. او گفت: «ما در جنگ هستیم.»

این مبادلات آتشین جدیدترین نشانه‌های تنش در تشکیلات سیاسی اسراییل - از جمله در کابینه جنگ - بود، که با عواقب یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی اسراییل دست و پنجه نرم می‌کند.

بسیاری از دستگاه‌های امنیتی اسراییل به کاستی‌ها اعتراف کرده اند، اما نه نتانیاهو. پیش از این توئیت طوفانی، رهبر اسراییل روز شنبه یک نشست خبری برگزار کرد و در آن از این سؤال که آیا او در این واقعه مسئول است طفره رفت و گفت که «پس از پایان جنگ، همه باید به سؤالات سخت پاسخ بدهند، از جمله من.»

آلون لین، وزیر خارجه سابق اسراییل گفت: «این فقط نوک کوه یخ مواضعی است که تشکیلات سیاسی اسراییل پس از پایان جنگ، اتخاذ خواهد کرد. او در حال آماده کردن زمینه برای استدلال‌های آتی خود است.»

روابط بین نخست وزیر و بخش وسیعی از افکار عمومی اسراییل از قبل بحران‌زده بود. این جنگ از پسِ یک بحران سیاسی سر بر آورد، که در آن یک کابینه راست‌گرای افراطی به رهبری نتانیاهو برای اصلاحات بحث‌برانگیزی که اختیارات قوه قضائیه را محدود می‌کرد و مخالفان آن را تهدیدی برای «دموکراسی» می‌دانستند، فشار آوردند. ده‌ها هزار معترض ماه‌ها که به خیابان‌ها ریختند و با اصلاحات قضایی مقابله کرده‌اند.

در میان مخالفان اصلاحات، نیروهای ذخیره نظامی بودند که تهدید کردند از حضور در خدمت داوطلبانه خودداری می‌کنند. برخی از منتقدان معتقدند که وسعت اعتراضات به حدی بود که بر آمادگی و قابلیت‌های ارتش تأثیر گذاشت.

از 7 اکتبر، هزاران نیروی ذخیره برای پیوستن به نبرد علیه حماس بسیج شده‌اند - بزرگ‌ترین چالش نظامی اسراییل از زمان جنگ اکتبر 1973 علیه مصر و سوریه.

نخست‌وزیر اسراییل روز سه‌شنبه اعلام کرد که نیروها و خودروهای زرهی به عنوان بخشی از «مرحله سوم جنگ» به عمق غزه پیش می‌روند. این تلاش پس از بیش از سه هفته بمباران بی‌امان این منطقه بود که منجر به کشته شدن بیش از 8500 فلسطینی و ایجاد یک فاجعه انسانی شد، صورت می‌گیرد.

اما تحلیلگران می‌گویند که اتحاد در اسراییل علیه حماس به معنی حمایت از کابینه نتانیاهو نیست. معین ربانی، از سردبیران نشریه جدالیه و عضو غیرمقیم مرکز مطالعات منازعه و بشردوستانه، گفت: «این کابینه پیش از 7 اکتبر اعتماد بخش قابل توجهی از جامعه را از دست داده بود و از آن زمان تاکنون پایگاه مردمی آن گسترشی نداشته است».

بر اساس نظرسنجی یک موسسه اسراییل ی که هفته گذشته منتشر شد، اعتماد به کابینه به کمترین میزان در 20 سال گذشته سقوط کرد و 20 درصد از اسراییل ی‌ها گفتند که به کابینه نتانیاهو اعتماد دارند - هشت درصد کمتر از ماه ژوئن.»

با این حال، نتانیاهو به دلیل مهارت‌های خود در بقای سیاسی شناخته شده است. طولانی‌ترین نخست وزیر در اسراییل برای اولین بار در سال 1996 به قدرت رسید و در 13 سال از 14 سال گذشته در قدرت بوده است.

ربانی گفت: «مخالفت‌های گسترده‌ای با او و رفتار کابینه‌اش وجود دارد، اما این نباید ما را از این واقعیت غافل کند که او همچنان از حمایت عمیق بخشی از جامعه برخوردار است».

وی افزود، اگرچه کابینه جنگ ممکن است دچار شکاف باشد، اما گسترش کابینه با اعضای نظامی ارشد – همان کاری که نتانیاهو انجام داده است - همچنان می‌تواند منافع او را از نظر سیاسی تامین کند.

ربانی گفت که این اقدامی است که ممکن است تنها با هدف گسترش پایگاه سیاسی توسط نتانیاهو نباشد، بلکه می‌تواند به او کمک کند تا به طور مؤثرتری مسئولیت شکست‌های نظامی احتمالی پس از پایان جنگ را از خود منحرف کند.