قهر آیتالله طالقانی چگونه و با وساطت چه کسی خاتمه یافت؟
روزنامه کیهان در شماره 28 فروردین 1358 عکس حضور از پیش اعلام نشده حاج سید احمد خمینی در دفتر تعطیل شده آیت الله طالقانی و دیدار او با فرزند آیت الله طالقانی را منتشر کرد.
به گزارش جهان مانا، در توضیح این عکس با عنوان «فرزند امام در تهران» آمده است: «حجتالاسلام حاج احمد خمینی فرزند امام خمینی روز گذشته به تهران آمد و در یک جلسه خصوصی با محمدرضا طالقانی فرزند آیتالله طالقانی گفتگو کرد.»
به روایت روزنامه کیهان، در این دیدار جزئیات دستگیری دو پسر و یک عروس آیتالله طالقانی تشریح میشود.
ماجرا از این قرار بود که صبح روز 5 شنبه 23 فروردین 58 دو فرزند آیت الله طالقانی یعنی مجتبی و ابوالحسن طالقانی و همسر ابوالحسن موقعی که از دفتر فلسطین ، خارج میشوند، مورد تهاجم چهار اتومبیل مسلح قرار گرفته و به گزارش روزنامه ها، همراه با ضرب و شتم، به نقطه نامعلومی برده میشوند. این مهاجمان خود را پاسدار معرفی کرده و کارتهای مربوطه را نیز نشان میدهند.
به گزارش روزنامهها فرزندان آیتالله طالقانی رفته بودند تا نامهای را که یاسر عرفات برای آیتالله طالقانی فرستاده بود، از سفارت فلسطین بگیرند؛ ولی در حال بازگشت به منزل دستگیر میشوند.
این خبر به گوش آیتالله طالقانی میرسد. ابتدا معلوم نبود که حکم بازداشت مجتبی و ابوالحسن طالقانی و همسر ابوالحسن از سوی چه مقامی صادر شده؛ اما با پیگیری انجام شده، مشخص شد که این کار تحت امر محمد غرضی انجام میگیرد. ازآنجاییکه برابر گزارش روزنامههای آیندگان و اطلاعات و کیهان، محمد غرضی سرخود این کار را انجام داده بود، وی نیز دستگیر و به زندان جمشیدیه منتقل میشود.
همکاران غرضی خواستار آزادی غرضی در ازای آزادی فرزندان و عروس آیتالله طالقانی میشوند که ایشان با رد این درخواست میگوید: اگر دو پسرم را هم اعدام کنند، حاضر به معامله نیستم.
به گفته سرهنگ عزیزالله رحیمی که از نزدیکان آیتالله طالقانی بود، با انتقال محمد غرضی به زندان، خانه آیتالله طالقانی توسط حدود 30- 40 مرد مسلح محاصره شد و فردی به نام دانش که رییس کمیته سلطنت آباد .( منطقه پاسداران فعلی) رهبر آن گروه مسلح بود، تقاضای ملاقات با آیت الله طالقانی را می کند و در نهایت دکتر یزدی به عنوان نماینده مهندس بازگان نخست وزیر دولت موقت، مسئول مذاکره با دانش شد و بالاخره صبح جمعه سه عضو خانواده آیت الله طالقانی آزاد می شوند.
ترک تهران توسط آیت الله طالقانی
اگرچه فرزندان آیتالله طالقانی که در زندان لویزان بودند، صبح جمعه آزاد شدند و دکتر یزدی مأموریت یافت تا هر چه زودتر ریشهها و علل این حادثه و حوادث مشابه آن را که در برخی شهرها رخداده و باعث تکدر افکار عمومی شده بود؛ بررسی کند؛ اما همان روز خبر آمد که آیتالله طالقانی تهران را به نشانه اعتراض ترک کرده است.
روزنامه اطلاعات در توضیح علت این امر، نوشت: «حضرت آیتالله طالقانی بهعنوان اعتراض به اینکه هیچ مقامی مسئولیت چنین حوادثی را به گردن نمیگیرد و این قبیل حوادث؛ انقلاب اسلامی ایران را به مخاطره میاندازد، منزلشان را ترک کرده و به نقطه نامعلومی عزیمت کردند.»
آیتالله طالقانی به یکی از روستاهای طالقان در کرج میروند و فرماندار کرج بهرغم تلاش برای دیدار آیتالله، موفق به انجام این کار نمیشود.
تا اینکه حجتالاسلام سید احمد خمینی صبح روز دوشنبه 27 فروردین از قم عازم تهران شده و مستقیم به دفتر آیت الله طالقانی واقع در خیابان هدایت میشود.
روزنامه کیهان درباره این ماجرا نوشت: آقای حاج سید احمد خمینی ساعت 11 صبح با یک اتومبیل وارد خیابان هدایت شد و به دفتر مرکزی آیت الله طالقانی رفت. نظر به اینکه دفتر مرکزی تعطیل میباشد، ورود ناگهانی حاج سید احمد خمینی باعث تعجب نگهبانان و تنی چند از پاسداران که در این محل به سر می برند، شد. بلافاصله جریان به آقای سید محمدرضا طالقانی اطلاع داده شد و آقای حاج سید احمد خمینی به محل ساختمان هدایت شدند. آقای سید محمدرضا طالقانی در این ملاقات به تفصیل پیرامون چگونگی دستگیری برادران و همسر برادر خود از سوی کمیته سلطنت آباد (پاسداران فعلی) به صحبت پرداختند. پیش بینی می شود که مسایل دیگری نیز در این ملاقات مورد بحث و گفتگو قرار گرفته باشد که تاکنون چگونگی آن روشن نشده است. این ملاقات در ساعت 12 پایان یافت و حجت الاسلام سید احمد خمینی در حالی که از سوی فرزند آیت الله طالقانی مشایعت میشد، از دفتر مرکزی خارج شدند ... گفته میشود آقای حاج سید احمد خمینی برای پاره ای مذاکرات با مقامات مملکتی در مورد این حادثه، امروز را در تهران خواهند ماند و سپس برای تقدیم گزارش به حضور امام خمینی به قم مراجعه خواهند کرد.
همزمان با این وقایع، گروهها و دستههای مختلف خواستار بازگشت آیتالله طالقانی به تهران و عرصه سیاست بودند و در این راستا، روزنامههای آن موقع پر از بیانیههایی بود که صادر میشد.
همچنین دهها هزارنفر از مردم تهران و شهرستانها در حمایت از آیتالله طالقانی به خیابان آمده و این شعار را سر دادند: «بازگشت طالقانی؛ نیاز انقلاب است / غیبت طالقانی به نفع ارتجاع است»
شورای انقلاب نیز به این ماجرا واکنش نشان داد و با تأکید بر اینکه کمیتههای رسمی امام و رهبری سپاه پاسداران در ماجرای آیتالله طالقانی هیچگونه دخالتی نداشتهاند، خواستار بازگشت ایشان شد.
کمیته مرکزی انقلاب اسلامی نیز اطلاعیهای صادر و تأکید کرد در این چند روز به مناسبت دستگیری فرزندان حضرت آیتالله طالقانی حملات شدیدی از سوی بعضی از گروهها و افراد به مأمورین کمیتهها بهعملآمده و پارهای از مطبوعات مسئله را بزرگ کرده و بهگونهای تحریکآمیز به آن دامن زدهاند. ما ضمن تأیید پارهای نارساییها و اشتباهات غیرعمدی که ناشی از حساسیت زمانی است که به علت توجه و دقت بیش از حد مأمورین کمیتهها ممکن است پیش بیاید، بهصراحت اعلام میکنیم که در دستگیری فرزندان حضرت آیتالله طالقانی، این مرکز و هیچیک از کمیتههای مناطق چهاردهگانه تهران نهتنها دخالت نداشته؛ بلکه به شهادت افراد آگاه، روز پنجشنبه 23 فروردین پس از اعلام تعقیب 3 اتومبیل از طرف صدای جمهوری اسلامی ایران و تماس تلفنی با کمیته مرکزی ما هم امکانات و مأمورین خود را جهت دستگیری ربایندگان فرزندان آیتالله طالقانی و یافتن اتومبیلها بسیج کردیم و مأمورین کمیتهها با علاقه و جدیت این وظیفه انسانی خود را انجام دادند... متأسفانه درگذشته نیز به علت وجود پارهای از نابسامانیها از این نوع پیشامدها رخداده است که در یک اجتماعی متحول و انقلابی، گاهی غیرقابلاجتناب است.