عبدالصمد خرمشاهی حقوقدان؛
سلاخی مهرجویی سلاخی فرهنگ بـود/ با قتل او هم حکومت و هم مردم دچار خسران شدند
یک جرم شناس گفت: قتل چهرههای شناخته شده در زمینههای مختلف مانند سینما، ورزش، سیاست، اقتصاد و... در مرحله نخست افکار عمومی را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. این وضعیت درباره قتل آقای مهرجویی به عنوان یکی از کارگردانان برجسته سینمای ایران وجود دارد.
به گزارش جهان مانا، گفتگوی عبدالصمد خرمشاهی جرمشناس و وکیل دادگستری را با آرمان ملی در ادامه میخوانید:
ارزیابی و تحلیل شما از ابعاد قتل داریوش مهرجویی و همسرش در ویلای شخصی چیست؟ به نظر شما چه انگیزههایی میتواند در پشت این حادثه باشد؟
در گذشته نیز مشاهده کردهایم که افکار عمومی جامعه در پروندههای مشابه این دچار تشویش و دلهره شده است. در چنین شرایطی اولین درخواست افکار عمومی جامعه این است که با مسبب و یا مسببین این حادثه به سرعت برخورد شود و مورد محاکمه قرار بگیرند. در شرایط کنونی پلیس در حال بررسی ابعاد مختلف این حادثه است و به همین دلیل نمیتوان به صراحت درباره انگیزه این قتل صحبت کرد. به هر حال ما با یک جنایت بزرگ در کشور مواجه هستیم و اینکه چه کسانی پشت پرده این اتفاق بودهاند نیاز به تحقیقات مقدماتی و فوری پلیس دارد.
انتظار جامعه این است که مسئولان درباره حفظ جان مفاخر فرهنگی جامعه و کسانی که در بین افکار عمومی جامعه دارای جایگاه هستند حساسیت بیشتری داشته باشند. این قتل فجیع که با سلاخی همراه بوده در واقع سلاخی کردن فرهنگ جامعه بوده است. این اتفاق خشونت در ساحت هنر و هنرمندان است. به همین دلیل این سوال امروز مطرح است که چرا نسبت به حفط جان چنین شخصیتهای ارزشمندی دقت بیشتری صورت نگرفته است. حتی اگر خانواده آقای مهرجویی تهدیدات صورت گرفته را به مقامهای ذیربط منتقل نکرده باشند مسئولیت نهادهای مربوطه ایجاب میکرد با توجه به جایگاه آقای مهرجویی در جامعه با این خانواده تماس گرفته و اقدامات لازم در این زمینه انجام میشد
همسر داریوش مهرجویی یعنی خانم محمدیفر از تهدید فرد و یا افرادی در روزهای قبل از حادثه خبر داده بودند. آیا با توجه به جایگاه فیلمسازی چون مهرجویی نباید این تهدیدات توسط نهادهای انتظامی جدی قلمداد میشد؟
براساس اخبار منتشر شده خانم محمدیفر این موضوع را به صورت یک استوری در شبکههای اجتماعی بازنشر دادهاند. ما هنوز نمیدانیم خانواده آقای مهرجویی این تهدیدات را به پلیس گزارش کرده است و یا خیر. با این وجود آنچه مشخص است این است که قضیه به دلایل مختلف جدی گرفته نشده است. من تعجب میکنم چرا در شرایطی که تهدیدات جدی علیه مقتولان صورت گرفته اما عکسالعمل جدی از طرف آنها صورت نگرفته است. در شرایط کنونی نیز افکار عمومی جامعه با این سوال مواجه است که چرا این تهدیدات جدی گرفته نشده و مورد بررسی نهادهای ذیربط قرار نگرفته است. متأسفانه این اقدامات صورت نگرفته و به همین دلیل این قتل فجیع به وقوع پیوسته است.
آیا نهادهای انتظامی نباید حساسیت بیشتری نسبت به این موضوع نشان میدادند؟
واقعیت این است که کارگردانانی مانند مهرجویی به اندازه تعداد انگشتان یک دست هستند و ایشان شهره عام و خاص بوده و فیلمهای مهم سینمای ایران را ساخته بودند. من فکر میکنم با توجه به جایگاه رفیع مرحوم مهرجویی در بین افکار عمومی جامعه باید حساسیتها و اقدامات جدیتری از سوی مقامات انتظامی صورت میگرفت؛ از این منظر معتقدم که متأسفانه کوتاهی شده است. پس از قتل آقای مهرجویی وزیر ارشاد بیانیه صادر و عنوان کردند که به صورت جدی پیگیر روشن شدن ابعاد این حادثه هستند. این در حالی است که علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. انتظار جامعه این است که مسئولان درباره حفظ جان مفاخر فرهنگی جامعه و کسانی که در بین افکار عمومی جامعه دارای جایگاه هستند حساسیت بیشتری داشته باشند. این قتل فجیع که با سلاخی همراه بوده در واقع سلاخی کردن فرهنگ جامعه بوده است. این اتفاق خشونت در ساحت هنر و هنرمندان است. به همین دلیل این سوال امروز مطرح است که چرا نسبت به حفط جان چنین شخصیتهای ارزشمندی دقت بیشتری صورت نگرفته است. حتی اگر خانواده آقای مهرجویی تهدیدات صورت گرفته را به مقامهای مربوطه منتقل نکرده باشند مسئولیت برخی نهادهای ذیربط ایجاب میکرد با توجه به جایگاه آقای مهرجویی در جامعه با این خانواده تماس گرفته و اقدامات لازم در این زمینه انجام میشد. آنچه امروز برای مردم مهم است امنیت روانی و آرامش روحی است. این در حالی است که چنین قتلهایی امنیت روانی و آرامش روانی جامعه را بهم میزند. ما باید به ابعاد این قضیه به صورت جدی نگاه کنیم و همه جوانب را در نظر بگیریم. از هر زاویه که به این اتفاق نگاه کنیم متوجه میشویم که هم حکومت و هم مردم دچار خسران خواهند شد. با توجه به اتفاقاتی که در گذشته رخ داده مسئولان باید مراقبت بیشتری در این زمینه داشته باشند. امنیت روحی و روانی جامعه موضوع ساده و کوچکی نیست که به راحتی بتوان از کنار آن عبور کرد.
با توجه به سرقت طلا از محل قتل به چه میزان احتمال انگیزه مالی و اقتصادی در این حادثه وجود دارد؟
به هر حال افراد محدودی در اندازه آقای مهرجویی در عرصه سینما و هنر وجود دارد و جامعه و مسئولان آن باید نسبت به حفظ و احترام چنین بزرگانی حساسیتهای بیشتری از خود نشان بدهد. اینکه طلاهای موجود در منزل آقای مهرجویی به سرقت رفته دلیل بر این نمیشود که نهادهای نظارتی نسبت به این موضوع بیتفاوت باشند و جوانب دیگر ماجرا را در نظر نگیرند. قتل چنین افرادی که دارای جایگاه ویژهای در بین مردم هستند تبعات فراگیری در جامعه خواهد داشت و خانوادههای زیادی را درگیر خواهد کرد. پلیس علمی کشور از نظر سابقه و توانایی در وضعیت خوبی قرار دارد و میتواند با بررسی صحنه جرم و آثار باقی مانده، انگشت نگاری، نمونه برداری و سایر موارد هر چه سریعتر عامل یا عاملین جنایت را شناسایی کند. هرچه زودتر این اتفاق رخ بدهد به همان اندازه کمتر اعتبار پلیس در بین افکار عمومی جامعه زیر سوال خواهد رفت. در شرایط کنونی کشور در وضعیت حساسی قرار دارد و به همین دلیل برای جلوگیری از تبعات احتمالی اجتماعی چنین اتفاقی هر چه زودتر باید عوامل پشت پرده این اتفاقات مشخص شود.
آیا از نظر قانونی نهادهای امنیتی و انتظامی نباید ملاحظات بیشتری نسبت به چهرههای برجسته در زمینههای مختلف داشته باشند؟
از نظر قانونی چنین چیزی وجود ندارد. البته مقامهای سیاسی و قضائی دارای محافظ هستند و از آنها مراقبت میشود. با این وجود در مورد سایر افراد از جمله سینماگران و هنرمندان چنین قانونی وجود ندارد اما انتظار میرود نهادهای امنیتی نسبت به جان مفاخر کشور در زمینههای مختلف حساسیتهای بیشتری از خود نشان بدهند. این در حالی است که خانواده مهرجویی تهدید نیز شده بودند. واقعیت این است که در شرایط کنونی آرامش روحی و روانی جامعه از نان شب برای مردم واجبتر است. به همین دلیل مسئولان نباید به سادگی از کنار این موضوع عبور کنند و یا آن را موضوعی ساده قلمداد کنند. نباید اجازه داد چنین فجایعی در کشور عادی و یا تکرار شود. ما امیدواریم این ماجرا جدی گرفته شود و پاسخ مناسبی به خواستههای افکار عمومی در این زمینه داده شود.