اگر فوتبالیست جوانِ خوب در ایران دیدید، سلام برسانید!

به گزارش جهان مانا، مدافع پرسپولیس چند روز پیش اعترافی تلخ و البته درست درباره میانگین بالای سنی سر‌خپوشان داشت. فرشاد فرجی گفت: «میانگین سنی لیگ ایران کلاً بالاست. وقتی بازیکن خوب نیست، حتماً بازیکن باتجربه کیفیت بهتری نشان داده که بازی می‌کند. بازیکن جوان باید عرضه‌اش را داشته باشد و خودش را نشان بدهد.»

 نسلی که خود را بهترین نسل تاریخ فوتبال ایران می‌داند، به پایان نزدیک می‌شود. گرچه ادعای بهترین بودن نسل فعلی که توسط علیرضا بیرانوند و چند بازیکن دیگر تیم ملی مطرح شده، مناقشه برانگیز است و بسیاری از پیشکسوتان و هواداران موافق چنین موضوعی نیستند.

در هر حال نکته مهم این است که بحث تغییر نسل و جوانگرایی، جزو مباحث اصلی و اجتناب‌ناپذیر فوتبال‌مان محسوب می‌شود. در این میان پرسش اصلی این است که چه زمانی بهترین زمان پوست‌اندازی خواهد بود؟ برخی منتقدان می‌گویند قرار بود این اتفاق پس از جام ملت‌های آسیا آغاز شود اما تیم ملی با همان تیم وارد مسابقات انتخابی جام جهانی شد و در نهایت توانست جواز حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ را زودتر از پایان مسابقات کسب کند.

امیر قلعه‌نویی هم پیش از قطعی شدن صعود به جام جهانی در مصاحبه‌ای گفته بود: «اولویت ما صعود به جام جهانی است، چون اگر به جام جهانی نرویم، آنهایی که الان روی جوانگرایی مانور می‌کنند، می‌گویند صعود به جام جهانی مهم‌تر از جوانگرایی است.» سرمربی تیم ملی در بخشی از صحبت‌هایش به نکته قابل تأملی هم اشاره کرد: «میانگین سنی فولاد، پرسپولیس، سپاهان، استقلال و تراکتور، نزدیک به ۳۰ سال و بالاتر از تیم ملی است.» این همان نکته مهمی است که موضوع تغییر نسل و جوانگرایی را پیچیده‌تر می‌کند. در واقع برخی کارشناسان معتقدند گرچه پوست‌اندازی امری بدیهی است، اما آیا پشتوانه‌سازی درست و اصولی انجام گرفته!

واقعیت این است که تیم‌های فوتبال باشگاهی ایران که معمولاً شاکله تیم ملی را تشکیل می‌دهند، جملگی از میانگین سنی بالا در فصل جاری، رنج می‌برند. دی ماه گذشته و وقتی پیتسو موسیمانه تصمیم به تعطیلی ۸ روزه تمرینات استقلال گرفت، با انتقاداتی مواجه شد و در ادامه برخی منابع مدعی شدند که یکی از دلایل این تصمیم سرمربی وقت استقلال، به دلیل فشردگی مسابقات و میانگین سنی بالای بازیکنان اتخاذ شده بود. به عنوان مثال، استقلال در شرایطی در بازی برابر آلومینیوم اراک به میدان رفت که میانگین سنی این تیم از ۳۱ سال هم بیشتر بود.

در این شرایط، فرشاد فرجی، مدافع پرسپولیس هم پس از تساوی مقابل استقلال خوزستان در بازی اخیر، اظهارنظری معنادار و اعترافی تلخ و درست درباره میانگین بالای سنی سرخ‌پوشان داشت: «میانگین سنی لیگ ایران کلاً بالاست. اگر فوتبالیست جوان خوب دیدید، سلام من را برسانید. وقتی بازیکن خوب نیست، حتماً بازیکن باتجربه کیفیت بهتری نشان داده که بازی می‌کند. بازیکن جوان باید عرضه‌اش را داشته باشد و خودش را نشان بدهد و میدان را بگیرد و بازی کند.» فرشاد فرجی ۳۱ ساله در حالی چنین واکنشی به یکی از مباحث مهم این روزهای فوتبال‌مان داشت که در حقیقت، صحبت‌هایش چندان هم پربیراه نیست.

واقعیت تلخی که فوتبال ایران با آن مواجه هستیم و آنچه در فصل نقل‌وانتقالات شاهد بودیم، مؤید این موضوع است. اینکه بازیکنانی با سن بالا و امتحان پس داده در چند تیم، به شاه ماهی نقل‌وانتقالات تبدیل می‌شوند! برای همین است که بازیکنی چون بیفوما ۳۲ ساله روی بورس است و دلیلی برای کشمکش تیم‌ها که او یا بازیکنانی در سطح او را به دست آورند. بازیکن کنگویی استقلال خوزستان در بازی اخیر این تیم برای بار هزارم توسط خبرنگاران مورد پرسش قرار گرفت که سال دیگر به پرسپولیس می‌رود یا استقلال؟

با تمام این اوصاف آنچه غیرقابل کتمان است و بسیاری از کارشناسان و پیشکسوتان هم بارها روی آن صحه گذاشته‌اند، اینکه فوتبال ایران ضعف زیادی در بخش پایه و پشتوانه‌سازی دارد و معمولاً بازیکنانی که به سطوح بالاتر می‌رسند به دلیل مکانیزم و سیستم صحیح آموزش و استعدادیابی نیست. مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال، چند روز پیش در مصاحبه‌ای تأکید کرد که در فوتسال مدام بازیکن تولید می‌کنیم: «در حال حاضر تنها یک تیم ملی فوتسال نداریم، بلکه تیم‌های زیادی را ایجاد کردیم و این خیلی خوب است که ما مدام تولید بازیکن کنیم.» اگر چنین اتفاقی در فوتسال افتاده باشد، بسیار هم خوب است و امیدوارکننده. این همان روندی که باید در فوتبال هم ایجاد شود، وگرنه به قول همایون شاهرخی، مدارس فوتبال به مدارس درآمد از فوتبال تبدیل شده‌اند و با ادامه این روند، به زودی فوتبال ایران هم ردیف تیم‌های درجه چندم آسیا خواهد شد.