چین باز بزرگترین صادرکننده جهان شد/ کانادا بزرگترین خریدار محصولات آمریکا

 از میان همه کشورها، صادرات ۱۱ اقتصاد بزرگ در جهان بیش از کل صادرات سایر کشورها بوده و در صدر این فهرست ۱۱ گانه، کشور چین برای چهاردهمین سال متوالی موفق به حفظ جایگاه اول شده است.

در سایه تکامل تجارت بین‌المللی و جهانی‌شدن تجارت و تولید و همچنین در نتیجه پیشرفت سریع فناوری در ۲۰ سال گذشته، ارزش تجارت جهانی روزبه‌روز در حال شکستن رکوردهای جدید است و کشورهای مختلف در حال ترقی و افزایش ارزش تجارت خاجی خود هستند؛ اما نکته جالب اینکه از ۱۴ سال پیش، باوجود همه تغییراتی که در اقتصاد جهانی رخ داده، جایگاه نخست چین در صادرات محفوظ مانده و این کشور همچنان عنوان کارخانه جهان را حفظ کرده است.

جهش ۳۰۰ درصدی صادرات جهانی در ۲۰ سال

 در سال گذشته میلادی، ارزش کل صادرات کالایی در جهان به ۲۵ هزار میلیارد دلار رسیده که ۳۰۰ درصد بیشتر از تجارت جهانی در سال ۲۰۰۲ میلادی است. رده‌بندی کشورها بر اساس ارزش صادرات در سال ۲۰۲۲ حاکی از تداوم نابرابری مشهود میان ارزش صادراتی کشورهاست؛ به‌گونه‌ای که بیش از نیمی از صادرات جهان فقط توسط ۱۱ کشور انجام شده و مابقی کشورها حدود ۴۸ درصد صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.

چین هنوز «کارخانه جهان» است

بر اساس داده‌های سازمان تجارت جهانی (WTO)، فهرست برترین کشورهای صادرکننده جهان بر اساس میزان صادرات شامل دو بخش نابرابر است. در یک بخش، ۱۱ صادرکننده بزرگ جهان قرار دارند که در سال گذشته میلادی ۱۲٫۸ هزار میلیارد دلار کالا صادر کرده‌اند و در بخش دوم، سایر کشورها قرار می‌گیرند که مجموع صادرات آنها برابر ۱۲٫۱ هزار میلیارد دلار بوده و درمجموع ۴۸.۴ درصد از صادرات جهانی را به خود اختصاص داده‌اند.

در فهرست صادرکنندگان بزرگ جهان، چین که از سال ۲۰۰۹ تاکنون بزرگ‌ترین صادرکننده کالا در جهان بوده، با ۳٫۶ هزار میلیارد دلار معادل ۱۴ درصد از کل صادرات جهان، صدر فهرست را حفظ کرده است.

پرفروش‌ترین کالاهای چینی

در سال ۲۰۲۲، برترین محصولات صادرشده از چین ازنظر ارزش، انواع تلفن، ازجمله گوشی‌های هوشمند، رایانه‌ها، دستگاه‌های مطالعه نوری ازجمله کتاب‌خوان‌ها، مدارهای یکپارچه، دیودهای انرژی خورشیدی و نیمه‌رساناها بوده‌اند. دو شریک تجاری اصلی چین هم کشورهای همسایه این کشور، یعنی ژاپن و کره جنوبی هستند.

 مکزیک بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا

چین تا همین اواخر روابط تجاری قابل‌توجهی با اتحادیه اروپا و آمریکا، دو مورد از بزرگ‌ترین بازارهای کالا در جهان، ایجاد کرده بود. بااین‌حال، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تجاری اخیر منجر به از دست دادن موقعیت چین به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا در سال ۲۰۲۳ شده است.

مکزیک اکنون با تبدیل‌شدن به اصلی‌ترین شریک تجاری و بزرگ‌ترین فروشنده کالا به آمریکا، از چین سبقت‌گرفته است. این تغییر در پویایی تجارت، بخشی از تلاش گسترده‌تر آمریکا برای واردات کالا از فواصلی نزدیک‌تر به کشور و کاهش وابستگی به رقبای ژئوپلیتیکی است.

آمریکا خود با بیش از ۲ هزار میلیارد دلار صادرات در سال، دومین صادرکننده بزرگ کالا در جهان به شمار می‌رود. کانادا بزرگ‌ترین خریدار صادرات امریکا در سال ۲۰۲۲ بود که ۱۷ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داد و پس‌ازآن مکزیک، چین، ژاپن و بریتانیا قرارگرفته‌اند. عمده‌ترین صادرات آمریکا، نفت تصفیه‌شده، گاز نفتی، نفت خام، خودرو و مدارهای یکپارچه است.

آسیا در صدر

از منظر منطقه‌ای، آسیا با بیش از ۳۶ درصد از کل صادرات جهان، تسلطی مسلم بر بازار تجارت جهانی دارد و پس‌ازآن اروپا با ۳۴ درصد در رتبه دوم قرارگرفته است. درحالی‌که محصولات تولیدی و فناوری جزو صادرات اصلی کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکای شمالی به شمار می‌رود، کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی بیشتر کالاهایی مانند نفت، طلا، الماس، کاکائو، چوب و فلزات گران‌بها را صادر می‌کنند.

عصر جدید عقب‌گرد از جهانی‌شدن

تجارت بین‌الملل در آغاز قرن بیست و یکم به‌شدت رشد کرد و از ۱۵٫۶ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ به ۴۰٫۷ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۰۸ رسید؛ اما از آن زمان تاکنون سیاست‌های تجاری حمایتی مانند مالیات بر کالاهای خارجی و سهمیه واردات ۶۶۳ درصد افزایش‌یافته است. درنتیجه، سهم تجارت جهانی از تولید ناخالص داخلی که در سال ۲۰۰۸ به اوج خود رسیده بود، رو به کاهش گذاشته است.

باوجود کاهش وابستگی متقابل و یکپارچگی بسیاری از کشورها در دوران پس از کرونا، صادرات جهانی همچنان بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ روندی رو به رشد داشته و بر اساس داده‌های بانک چندملیتی استاندارد چارترد، با رشد ۷۰ درصدی تا سال ۲۰۳۰ به ۲۹٫۷ هزار میلیارد دلار خواهد رسید.