چرا نتایج انتخابات ترکیه نگران کننده است؟

فرید زکریا، تحلیل‌گر مشهور مسایل بین‌الملل، با انتشار یادداشتی در روزنامه واشنگتن‌پست با عنوان «ترکیه به یک روند جهانی اشاره می‌کند: انتخابات آزاد و ناعادلانه» تلاش داشته این نتیجه را از منظر تحلیل دموکراسی در این کشور بررسی کند.

در ادامه متن کامل نوشته زکریا را می خوانید:

روند جهانی دموکراسی غیرلیبرال

بسیاری از ما امید زیادی به انتخابات سراسری اخیر ترکیه داشتیم و معتقد بودیم که یک پیروزی قاطع برای اپوزیسیون می‌تواند نشان از گسست از روند جهانی کنونی به سمت دموکراسی غیرلیبرال باشد. اما شاید همه ما گمراه شده بودیم، فریفته انتخابات آزاد بودیم و در نهایت به اراده مردم اعتماد داشتیم. در واقع، آنچه در هفته گذشته در ترکیه رخ داد، آخرین و نگران‌کننده‌ترین نمونه‌ روند رو به رشد دموکراسی غیرلیبرال را نشان می‌دهد.

پیروزی سلطان

اگر چه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور کنونی در دور اول انتخابات رای لازم را کسب نکرد، اما نتایج اعلام شده یک پیروزی برای او محسوب می‌شد. او بهتر از پیش‌بینی‌ نظرسنجی‌ها عمل کرد و فاصله مطمئنی از مهم‌ترین رقیبش گرفت و به احتمال زیاد در دور دوم -که برای 28 می برنامه‌ریزی شده- پیروز خواهد شد. این در حالی است که انتخابات تنها چند ماه پس از زلزله‌ای که دولت در آن عملکرد بدی داشت، برگزار شد.

حذف رقیب اصلی

با این شرایط، باید پس زمینه این انتخابات را در نظر گرفت. اردوغان در مقابل کمال قلیچداراوغلو، کاندیدای اپوزیسیون، یک بوروکرات کم‌خاصیت، بدون کاریزما و فاقد توانایی سخنوری قرار گرفت -هر چند اپوزیسیون گزینه‌های بهتری هم نداشت. رئیس‌جمهور قبلاً قدرتمندترین مهم‌ترین رقیب بالقوه خود، اکرم امام‌اوغلو -سیاستمداری کاریزماتیک از حزب قلیچداراوغلو که شانس بالایی برای پیروزی داشت- از میدان خارج کرده بود. در سال 2019، امام اوغلو به راحتی پیروز انتخابات شهردار استانبول شد -دقیقا همان موقعیتی کلیدی که مسیر اردوغان برای رسیدن به قدرت را گشود.

اما بر اساس مدارک ضعیف، حزب اردوغان ادعای تقلب کرد و شورای انتخابات دستور داد تا دور جدیدی از رای گیری برگزار شود. با این حال، امام‌اوغلو در انتخابات دوم با اختلاف بیش‌تری پیروز شد. امام‌اوغلو پس از این به توهین به مقامات عالی در گیرودار این ملجرا متهم شد و توسط قوه قضاییه دادگاهی شد -دستگاهی که به طور گسترده توسط وفاداران حزب حاکم تسخیر شده است. دسامبر گذشته، دادگاهی امام‌اوغلو را از حضور در سیاست منع و او را به مدت سه سال زندان محکوم کرد. این حکم در مرحله تجدیدنظر است. در این میان اما امام‌اوغلو از نامزدی برای ریاست جمهوری منع شده است.

میدان سیاست در تسخیر رییس

میدان بازی سیاسی ترکیه به شدت به نفع اردوغان متمایل شده است. دولت به حامیان او کمک مالی می‌کند و رسانه‌های کشور به طرز برده‌وار طرفدار دولت هستند. بیش‌تر  رسانه‌های بزرگ ترکیه توسط مدیران تجاری حامی اردوغان خریداری شده است. (بزرگ‌ترین گروهی که فاصله خود را با رئیس‌جمهور حفظ کرد به طور مرموزی با اتهامات کلان تقلب مالیاتی مواجه شد و در نهایت دارایی‌های رسانه‌ای خود را به مالکی سازگارتر با دولت فروخت).

تلویزیون دولتی، منبع اصلی پخش اخبار کشور، بی‌وقفه از فضایل اردوغان و حزبش تمجید می‌کند و دستاوردهای دولت را در بوق‌و‌کرنا می‌کند. در ماه آوریل، تلویزیون دولتی 32 ساعت برای پوشش اردوغان در مقابل 32 دقیقه برای حریفش وقت گذاشت. در میان همه دموکراسی‌ها، ترکیه بیش‌ترین روزنامه‌نگار زندانی را دارد. دولت ترکیه بیش از 30000 پرونده برای جرم «توهین به رئیس جمهور»، تنها در یک سال (2020)، تشکیل داد.

کنترل سیستماتیک نهادهای مستقل

دولت اردوغان به طور سیستماتیک نهادهای ظاهراً مستقل، از جمله دادگاه‌ها و نهادی که انتخابات را کنترل می‌کند، در اختیار گرفته است. (اگر نتایج دور دوم انتخابات 28 می نزدیک باشد و نامزد اپوزیسیون جلو بیاید، مطمئن باشید که اردوغان درخواست تجدیدنظر خواهد کرد و مقامات انتخاباتی به نفع او حکم خواهند کرد، همانطور که در مورد شهردار استانبول چنین کردند). سازمان‌های غیردولتی با نظارت، تحقیقات و بررسی‌های شدید دولتی مواجه هستند که توانایی آنها را برای فعالیت محدود می‌کند.

دولت قوانینی را تصویب کرده که به آن اختیار کنترل شدید رسانه‌های اجتماعی می‌دهد و در آخر هفته منتهی به انتخابات، از توییتر خواسته بود تا حساب‌های ده‌ها چهره مخالف را مسدود کند. پس از زلزله فوریه، زمانی که دولت با انتقاد شدید در رسانه‌های اجتماعی به دلیل مدیریت نادرست فاجعه مواجه شد، به سادگی توییتر را برای مدتی مسدود کرد.

انتخابات «آزاد» به سبک دموکراسی‌های غیرلیبرال

این یک نوآوری جدید در دموکراسی غیرلیبرال است. رؤسای جمهور و نخست‌وزیران منتخب از رای اکثریت خود برای تصویب قوانینی استفاده می کنند که به آن‌ها مزیت ساختاری پایداری نسبت به مخالفانشان می‌دهد. آن‌ها از بودجه دولتی استفاده می‌کنند تا سبیل حامیان خود را چرب کنند. آن‌ها پرونده‌های مالیاتی و نظارتی بزرگ علیه گروه‌های رسانه‌ای مستقل ترتیب می‌دهند، از روزنامه‌نگاران و سازمان‌های غیردولتی تحقیق می‌کنند و سازمان‌ها و دادگاه‌های مستقل را به بازوهای سازگار با حزب حاکم تغییر شکل می‌دهند. بعد از همه این داستان‌ها، آن‌ها تازه انتخابات «آزاد» برگزار می کنند.

تاکتیک‌های آشنای اردوغان

تاکتیک‌های اردوغان برای شهروندان بسیاری از دموکراسی‌ها در سراسر جهان به طرز افسرده کننده‌ای آشنا به نظر می‌رسد. به هند نگاه کنید که زمانی خانه رسانه‌های شدیدا مستقل بود. امروز در شاخص آزادی مطبوعات جهان که توسط گزارشگران بدون مرز منتشر شده، به رتبه 161 سقوط کرده است. به مجارستان نگاه کنید، جایی که دولت و شرکت‌های طرفدار دولت تقریباً تمام رسانه‌های کشور را کنترل می‌کنند و نهادی که بر قوه‌قضاییه نظارت می‌کند عملاً به بازوی حزب حاکم تبدیل شده و خشم اتحادیه اروپا را برانگیخت. به مکزیک نگاه کنید، جایی که رئیس‌جمهور سعی کرده نهاد انتخابات مستقل کشور را نابود کند.

وقتی انتخابات در این شرایط برگزار می‌شود و ناظران بین‌المللی مشاهده می‌کنند که آرا به درستی ریخته شده و شمارش شده و سپس گواهی می‌دهند که چنین انتخاباتی رقابت واقعی است، به دنیا جفا می‌کنند. برای توصیف این پدیده به واژگان جدیدی نیاز داریم. آیا چنین انتخاباتی آزاد است؟ از نظر فنی، بله - اما آن‌ها همچنین عمیقاً ناعادلانه هستند.