داوری اردکانی: علم از هیچ چیز و هیچ کس فرمان نمی‌پذیرد
داوری اردکانی در آیین تکریم خود با بیان اینکه فیلسوف به بازی دنیا توجه دارد و این موضوع، فکر را تغییر می‌دهد، گفت: من هم در موضوعات مختلف شخصاً نظری داشتم؛ ولی هیچ‌گاه نظر شخصی خود را به عنوان نظر فرهنگستان اعمال نکردم.
آیین تکریم از خدمات ۲۵ ساله دکتر رضا داوری اردکانی در مسؤولیت ریاست فرهنگستان علوم و معارفه دکتر محمدرضا مخبر دزفولی در فرهنگستان علوم با حضور دکتر خسروپناه، دکتر سید مصطفی محقق داماد، دکتر طهرانچی، دکتر محمدرضا عارف، دکتر غلامعلی حداد عادل، دکتر مرندی، دکتر رضا فرجی‌دانا و جمعی از اعضای فرهنگستان علوم برگزار شد.
دکتر رضا داوری اردکانی با اشاره به دوران انتخاب خود به عنوان ریاست فرهنگستان علوم، گفت: من از ابتدا هیچ قصد و غرض مادی و شهرت نداشتم و واقعا از حضور در چنین مجلسی شرمسار و شرمنده می‌شوم.
وی در خصوص معارفه دکتر مخبر دزفولی، گفت: ما با مسامحه لفظ معارفه را به کار می‌بریم، چرا که دکتر مخبر خودشان در این خانه بودند. ما با هم بودیم و با هم هستیم. دکتر مخبر از بیرون نیامدند و کسی نیستند که ایشان را نشناسیم. من از ۴۰ سال پیش ایشان را می‌شناسم.
وی خاطر نشان کرد: ایشان اهل دانش هستند و اهل سیاست هم هستند. من اهل سیاست نیستم. ایشان وفادار به علم هستند و این صفت عالم است.
رئیس سابق فرهنگستان علوم با تشکر از شورای عالی انقلاب فرهنگی که عضوی از خانواده فرهنگستان علوم را برای ریاست انتخاب کردند، گفت: من نمی‌دانم دانشجوی فلسفه و اهل فلسفه باید رییس فرهنگستان باشد یا نه، ولی در سفری که به آمریکا داشتم، رییس فرهنگستان علوم آمریکا با تعجب به من گفت استاد فلسفه، رییس فرهنگستان علوم؟؟ دیدم راست می‌گوید.
وی ادامه داد: البته در آمریکا فرهنگستان ۳ بخش دارد؛ علوم، فلسفه و تعلیم و تربیت و هرکدام رییس و وظایف خود را دارد. ما مخالف این موضوع بودیم. خدا شاهد است، نه به خاطر خودم چون هیچ‌گاه بسته به صندلی نبودم. من هیچ‌گاه نخواستم و داوطلب ریاست فرهنگستان نبودم.
داوری اردکانی با بیان اینکه خوشبختی زندگی من، این بوده که ۷۰ سال در دانشگاه و فرهنگستان زندگی کردم. خوشبخنی من این بوده که مورد احسان اهل دانش بودم و این کم نعمتی نیست.
وی ادامه داد: وقتی این سمت را پذیرفتم، گفتم من نماینده شما هستم. من رئیس فرهنگستان نیستم و سعی کردم به این قول وفادار باشم. فرهنگستان را دوست داشتم و خودم را متعلق به آن می‌دانستم.
رئیس سابق فرهنگستان علوم گفت: وقتی انتخاب شدم، گرفتار فلسفه شدم. دانشمند نظر خود را دارد و از موضع خود به دنیا می‌نگرد. فیلسوف به بازی دنیا توجه دارد و این موضوع، فکر را تغییر می‌دهد.
وی اظهار کرد: به هر حال من هم در موضوعات مختلف شخصاً نظری داشتم؛ ولی هیچ‌گاه نظر خود را به عنوان نظر فرهنگستان اعمال نکردم.
داوری اردکانی با بیان اینکه در آغاز انقلاب مشکلات و حرف‌هایی پیش آمد که ما را از فکر کردن در مورد علم با وجود اینکه ضرورت ما بود، باز داشت، گفت: ما باید به علم بیشتر فکر می‌کردیم، به خصوص آن‌که استعدادهای عجیبی داشتیم. الان هم آن‌چه داریم، بسیار گرانقدر است. در مورد علم، مسیر آن و آینده آن باید فکر کنیم.
وی ادامه داد: آن زمان یکسری مسائل انتزاعی در مورد علم و فلسفه علم و تکنولوژی گفته می‌شد و در بین مردم و دانشمندان مطرح می‌شد. این‌ها مسائلی است که در بین علم و دانشمندان مطرح می‌شود؛ نه در کوچه و بازار. مساله ما مساله وجود علم است، نه مفهوم علم. عجیب بود که این حرف‌ها وارد کوچه و بازار شد و روشنفکران نیز آن‌ها را به عنوان قله حکمت گرفتند.
رییس سابق فرهنگستان علوم گفت: وقتی فکر و نظری در اذهان جای می‌گیرد، عمل را راه می‌برد. از مسائل واقعی و آن‌چه که وجود دارد و باید به آن اندیشید، غفلت ایجاد می‌کند. بدیهی است که است و باید، ریشه در یکدیگر ندارند.
وی افزود: همین شد که فرهنگستان تشکیل شد و اساسنامه‌ای نوشته شد. هیچ اساسنامه‌ای هر چقدر هم دقیق باشد، بی‌اشکال نیست. در اوایل کار مشخص بود که ما سازمانی غیر از دانشگاه می‌خواهیم. ما دانشگاهی هستیم، ولی اینجا دانشگاه نیست و برنامه‌اش آموزش و پژوهش نیست. به همین دلیل عدم تناسب بین وظیفه و سازمان وجود داشت. تصمیم گرفتیم با تشکیل کارگروه‌ها و شورای آینده‌نگری قدری این مشکل را رفع کنیم.
داوری اردکانی با اشاره به اینکه بیرون فرهنگستان می‌گفتند مگر فرهنگستان چه کرده است، گفت: آن‌ها تنها به مشکل کار اشاره داشتند. مثل اینکه فرهنگستان می‌تواند بار سنگین علم را یک‌تنه بردارد و در جایگاه بلندمرتبه خودش قرار دهد. همه باید در کار علم بکوشند.
وی تاکید کرد: سیاست و علم باید با هم باشند. علم تکلیف سیاست را مشخص نمی‌کند و نمی‌گوید چه باید کرد، ولی سیاست سودای آن را دارد که از علم برخورداری و بهره‌برداری داشته باشد. این حق است، علم باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد، ولی علم از هیچ چیز و هیچ کس فرمان نمی‌برد. در این مدت ۲۵ سال که در خدمت بودم، سه معاون پژوهشی بودند که در حد توان خود صمیمانه خدمت کردند.
وی در پایان سخنان خود، از زحمات سه معاون پژوهشی فرهنگستان دکتر بهادری‌نژاد، دکتر نمازی، دکتر شاهدی تشکر کرد و گفت: بسیاری از کارهای فرهنگستان با مشارکت و همت آن‌ها بوده است.
داوری اردکانی ضمن تشکر از خدمات ۲۰ ساله دکتر ظهور به عنوان دبیر فرهنگستان ادامه داد: دومین دبیر فرهنگستان دکتر شمس اردکانی بودند که با کارایی خود به فرهنگستان خدمت کردند و سپس دکتر نمازی قبول مسؤولیت کردند. این دوران دوران سخت فرهنگستان از نظر مالی بود.
وی در ادامه از خدمات دکتر صالحی معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و دکتر رضا فرجی دانا دبیر فرهنگستان تشکر کرد.
