بازسازی غزه ده‌ها سال طول خواهد کشید
رسانه آمریکایی در گزارشی درباره میزان تلفات و خسارات گسترده در جریان نزدیک به سه ماه حملات سهمگین رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه، آن را بزرگ‌تر از هر ویرانی دیگری در جنگ‌های قرن معاصر دانست و به نقل از کارشناسان نوشت: اسرائیل با تخریب زیرساخت‌های شهری، آپارتمان‌ها، بیمارستان‌ها، ساختمان‌های دولتی، مدارس و حتی اماکن تاریخی، غزه را به یک ویرانه غیرقابل سکونت تبدیل کرده است که بازسازی آن حتی در صورت تامین مالی به دهه‌ها زمان نیاز دارد.
به گزارش جهان مانا ، روزنامه وال استریت ژورنال در گزارش خود با تاکید بر اینکه «جنگ در نوار غزه به قدری ویرانی ایجاد کرده که در مقیاس با ویرانگرترین جنگ شهری در تاریخ مدرن قابل مقایسه است» نوشت: اسرائیل تا اواسط دسامبر بیش از ۲۹۰۰۰ بمب، مهمات و گلوله بر روی غزه پرتاب کرده بود. نزدیک به ۷۰ درصد از ۴۳۹۰۰۰ خانه غزه و حدود نیمی از ساختمان‌های این منطقه آسیب دیده یا کاملاً ویران شده است. این بمباران‌ها به کلیساهای بیزانسی و مساجد باستانی، کارخانه‌ها، بناهای آپارتمانی، مراکز خرید و هتل‌های مجلل، تئاترها و مدارس آسیب رسانده است. بسیاری از زیرساخت‌های آب، برق، ارتباطات و مراقبت‌های بهداشتی که باعث فعال ماندن غزه بوده است، دیگر قابل تعمیر نیست.
اکثر ۳۶ بیمارستان این نوار تعطیل شده‌اند و تنها هشت بیمارستان، پذیرای بیماران هستند. درختان مرکبات، باغ‌های زیتون و گلخانه‌ها از بین رفته‌اند. بیش از دو سوم مدارس آن نیز آسیب دیده‌اند.
اسرائیل مدعی است که این بمباران‌ها و حملات زمینی‌اش هزاران تلفات را به هدف مورد نظرش، حماس وارد کرده است. اما به گفته مقامات بهداشتی غزه در حملات اسرائیل، بمب‌ها، گلوله‌های توپ و سربازان آن بیش از ۲۱۰۰۰ فلسطینی را کشته‌اند. این تلفات بین غیرنظامیان و افراد مسلح تمایز قائل نمی‌شود. همچنین این مقامات می‌گویند که بیشتر کشته شدگان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.»
به نوشته وال استریت ژورنال، این ویرانی شبیه به بمباران شهرهای آلمان توسط متفقین در طول جنگ جهانی دوم است. رابرت پاپ، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو و نویسنده تاریخ بمباران هوایی می‌گوید: نام «غزه» به همراه درِسدن (Dresden) و دیگر شهرهای معروفی که بمباران شده‌اند در تاریخ ثبت خواهد شد. وی افزود: آنچه در غزه می‌بینید در راس ۲۵ درصد از شدیدترین موارد مجازات در تاریخ است: «سه ماه پیش، غزه مکانی پر جنب و جوش بود. با وجود چندین دهه اشغال، محاصره و جنگ‌های اسرائیل، بسیاری از فلسطینی‌ها از زندگی در سرزمین خود در کنار دریای مدیترانه لذت می‌بردند، جایی که در کافه‌ها و رستوران‌های کنار دریا دور هم جمع می‌شدند. خانواده‌ها در ساحل تفریح می‌کردند و مردان جوان عصر برای تماشای فوتبال در مقابل تلویزیون‌ها جمع می‌شدند.
اما امروز غزه منظره‌ای از بتن مچاله شده است. در شمال غزه، مرکز تهاجم اولیه اسرائیل، معدود افرادی که باقی مانده‌اند در خیابان‌های پر از آوار از مغازه‌ها و بلوک‌های آپارتمانی بمب‌گذاری‌شده تردد می‌کنند. شیشه‌های شکسته زیر پا خرد می‌شود، درحالی‌که پهپادهای اسرائیلی بالای سرشان وزوز می‌کنند.
در جنوب، جایی که بیش از یک میلیون نفر از ساکنان آواره گریخته‌اند، مردم غزه در خیابان می‌خوابند و زباله‌ها را می‌سوزانند تا غذا بپزند. به گفته سازمان ملل، حدود ۸۵ درصد از جمعیت ۲.۲ میلیون نفری این منطقه خانه‌های خود را ترک کرده و پس از دستور تخلیه اسرائیل به کمتر از تنها یک سوم نوار غزه محدود شده‌اند.
ارتش اسرائیل ادعا می‌کند که حماس را هدف قرار می‌دهد و اقداماتی را برای جلوگیری از کشتار غیرنظامیان به کار می‌گیرد، از جمله با تشویق ساکنان به ترک مناطق مورد حمله. اما نیروی هوایی اسرائیل گفته است که بمباران علیه غزه باعث "حداکثر خسارت" شده است. دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل در ماه اکتبر گفت که "تاکید بر آسیب است نه بر دقت".
اسرائیل مدعی است که حماس تونل‌های خود را زیر زیرساخت‌های شهری و مکان‌های غیر نظامی ساخته است و انگشت اتهام خود را به سمت حماس نشانه می‌گیرد.
در شرایطی که این منطقه جنگی عمدتاً به روی جهان خارج بسته است، کارشناسان با تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و با استفاده از سنجش از راه دور که ویژگی‌های فیزیکی را با اندازه‌گیری تشعشعات منعکس شده و ساطع شده از فاصله دور بررسی می‌کنند، خسارات را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. آنها می‌گویند که یافته‌هایشان به راستی‌آزمایی در محل نیاز دارد، اما احتمالا دست کم گرفته شده است.
بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های ماهواره‌ای توسط کارشناسان سنجش از دور در دانشگاه سیتیِ نیویورک و دانشگاه ایالتی اورگان، حدود ۸۰ درصد از ساختمان‌های شمال غزه، جایی که بمباران شدیدتر بوده، آسیب دیده یا تخریب شده‌اند. درصدی به مراتب بیشتر از درِسدن.
هی یین، استادیار جغرافیا در دانشگاه ایالتی کنت در اوهایو تخمین زده است که ۲۰ درصد از زمین‌های کشاورزی غزه آسیب دیده یا ویران شده است. او گفت که گندم زمستانی که اکنون باید در منطقه جوانه بزند، قابل مشاهده نیست و نشان می‌دهد که کاشته نشده است.
یک تحلیل بانک جهانی نیز به این نتیجه رسید که تا ۱۲ دسامبر، جنگ به ۷۷ درصد از امکانات بهداشتی، ۷۲ درصد از خدمات شهری مانند پارک‌ها، دادگاه‌ها و کتابخانه‌ها، ۶۸ درصد از زیرساخت‌های مخابراتی و ۷۶ درصد از سایت‌های تجاری، شامل تخریب تقریباً کل منطقه صنعتی در شمال آسیب رسانده یا ویران کرده است. بانک جهانی همچنین اعلام کرد که بیش از نیمی از جاده‌های غزه آسیب دیده یا تخریب شده‌اند. به گفته سازمان ملل، حدود ۳۴۲ مدرسه، از جمله ۷۰ مدرسه خود سازمان ملل آسیب دیده است.
به گفته مقامات آمریکایی، ارزیابی دفتر اطلاعات ملی ایالات متحده نشان می‌دهد که اسرائیل در مدت کمی بیش از دو ماه ۲۹۰۰۰ سلاح به غزه پرتاب کرده است. در مقام مقایسه، بر اساس اعلام فرماندهی مرکزی ایالات متحده، ارتش آمریکا از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰، در مجموع ۳۶۷۸ مهمات به عراق شلیک کرد. ازجمله تسلیحاتی که ایالات متحده در طول جنگ غزه در اختیار اسرائیل قرار داده، بمب‌های ۲۰۰۰ پوندی "بانکر باستر" است که برای نفوذ به پناهگاه‌های بتنی طراحی شده‌اند که به گفته تحلیلگران نظامی معمولاً برای ضربه زدن به اهداف نظامی در مناطق کم‌جمعیت‌تر استفاده می‌شود.
غزه دارای تاریخ غنی ۴۰۰۰ ساله است. این شهر بندری مربوط به عصر کنعانی و فرعونی بود که به عنوان نقطه عبور در مسیرهای تجاری بین آفریقا و آسیا عمل می‌کرد. غزه در طول تاریخ، از جنگ‌ها، محاصره‌ها، همه‌گیری‌هایی مثل طاعون و زلزله‌ها ساخته شده است. در سال ۳۳۲ قبل از میلاد، این آخرین شهری بود که در برابر لشکرکشی اسکندر مقدونی به مصر مقاومت کرد - این واقعه به شکل‌گیری افسانه‌ای از مردمی دامن زد که هرگز سر فرود نمی‌آورند. نماد شهرداری غزه، یک ققنوس است.
به نوشته وال استریت ژورنال، اکثر ساکنان غزه یا خود پناهنده هستند یا از نوادگان کسانی هستند که از سرزمینی که اکنون در اشغال دولت اسرائیل است، گریخته‌اند.
اسرائیل نوار غزه را در سال ۱۹۶۷ از مصر گرفت و تصرف کرد. در سال ۲۰۰۵، یک سال پس از عملیات نظامی دیگر اسرائیل علیه حماس در غزه، سربازان و شهرک‌نشین‌های باقی مانده خود را خارج کرد، اگرچه به کنترل مرزها، خط ساحلی و حریم هوایی این منطقه ادامه داد. اسرائیل و مصر در سال ۲۰۰۷ پس از کنترل حماس بر غزه، رفت و آمد به داخل و خارج آن را به شدت محدود کردند و به دهه‌هایی پایان دادند که بسیاری از ساکنان غزه در داخل مناطق اسرائیلی کار می‌کردند و عبری را یاد می‌گرفتند.
جنگ کنونی اماکن تاریخی ارزشمند را در امان نگذاشته است. مسجد عمری بزرگ، یک ساختمان باستانی که از یک کلیسای قرن پنجم به عبادتگاه مسلمانان تبدیل شد، ویران شده و مناره آن واژگون شده است. حمله هوایی اسرائیل در ماه اکتبر به کلیسای سنت پورفیریوس قرن پنجم حمله کرد و دست کم ۱۶ فلسطینی را که در آنجا پناه گرفته بودند، کشت.
محله انحصاری ریمال (Rimal) با بلوارهای وسیع و سالن‌های زیبایی در روزهای آغازین جنگ به ویرانه تبدیل شد. حملات اسرائیل ساختمان اصلی دادگاه غزه، ساختمان پارلمان و آرشیو مرکزی غزه را نیز ویران کرده است.
ایال وایزمن، معمار اسرائیلی-بریتانیایی که رویکرد اسرائیل به محیط ایجاد شده در سرزمین‌های فلسطینی را مطالعه می‌کند، می‌گوید که این دیگر شهری قابل سکونت نیست.
به گفته او، هرگونه بازسازی غزه مستلزم "یک سیستم کامل زیرساخت زیرزمینی است، زیرا وقتی به زیرزمین حمله می‌کنید، هر چیزی که از داخل زمین می‌گذرد همچون لوله‌های آب، گاز، فاضلاب نابود می‌شود". شهرهای اروپا پس از دو جنگ جهانی بازسازی شدند. بیروت پس از جنگ داخلی و بمباران اسرائیل دوباره رونق گرفت. موصل عراق و رقه سوریه پس از اینکه حملات هوایی تحت رهبری ایالات متحده آنها را با خاک یکسان کرد، لنگ لنگان زنده شده‌اند، هرچند بازسازی برای هر دو کند بوده است.
اما غزه با چالش‌های منحصر به فردی روبرو است. هیچ‌کس نمی‌داند اگر اسرائیل حتی اگر به هدف خود برای نابودی حماس دست یابد، چه کسی کنترل را در دست خواهد گرفت. اسرائیل گفته است که با طرح آمریکا برای قرار دادن تشکیلات خودگردان فلسطین که بخش‌هایی از کرانه باختری را اداره می‌کند، مخالف است.
وضعیت غیرعادی این منطقه به عنوان سرزمینی با مرزهای تحت کنترل اسرائیل، هر مسیری را برای بازسازی پیچیده‌تر می‌کند. پس از جنگ‌های اخیر در غزه، اسرائیل گاهی از ورود مصالح ساختمانی جلوگیری و استدلال می‌کند که حماس می‌تواند از آنها برای اهداف نظامی استفاده کند. در سال ۲۰۱۵، یک سال کامل پس از آتش‌بس در سال ۲۰۱۴، تنها یک خانه بازسازی شده بود - نه به دلیل کمبود بودجه، بلکه به دلیل عدم ورود سیمان.
تجزیه و تحلیل "گروه پناهگاه" (Shelter Cluster)، ائتلافی از گروه‌های امدادرسان به رهبری شورای پناهندگان نروژ، به این نتیجه رسیده است که پس از جنگ کنونی، پاکسازی آوارها حداقل یک سال طول می‌کشد، کاری که با حذف ایمن مهمات منفجر نشده پیچیده است. این گروه همچنین گفت که بازسازی خانه‌ها در صورت تامین مالی بین هفت تا ۱۰ سال طول می‌کشد. این گروه تخمین زد که هزینه آن نیز حدود ۳.۵ میلیارد دلار خواهد بود، بدون احتساب هزینه تهیه اسکان موقت.
بر اساس گزارش Shelter Cluster، میزان خسارت در غزه تقریبا دو برابر جریان درگیری‌های سال ۲۰۱۴ است که ۵۰ روز به طول انجامید. بانک جهانی ارزیابی کرده است که در جنگ فعلی تا اواسط دسامبر بیش از ۸۰۰۰۰۰ نفر خانه‌ای برای بازگشت نداشتند.
کارولین ساندز، کارشناس توسعه مجدد پس از جنگ در دانشگاه کینگستون لندن گفت که "در بهترین سناریو، بازسازی غزه دهه‌ها طول می‌کشد."»
