چرا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نکرد؟
سرانجام نشست شورای حکام انرژی اتمی دیروز برگزار شد و این نهاد بین‌المللی بدون اینکه قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کند، نشست دیروز خود را پایان داد. البته گروسی خواستار اطلاع‌رسانی ایران در خصوص سایت‌هایی چون دورغوزآباد و ورامین شد.
به عنوان یک تحلیلگر احساس می‌کنم فضایی که در شورای حکام برقرار است بسیار تحت تاثیر برنامه‌ریزی‌های امریکا قرار دارد. به هر حال بر اساس گزارش رویترز ایران و امریکا مذاکراتی محرمانه با هم داشته‌اند و دو طرف قرار و مدارهای پنهانی منعقد کرده‌اند. رویکردی که منجر به تبادل زندانیان دو طرف، آزادسازی مطالبات ایران از کره‌جنوبی و افزایش صادرات ایران به یک میلیون و 800 هزار بشکه در هر روز شده است.
قرار و مداری که رسانه‌های بین‌المللی از آن با عنوان «قرارداد موقت پنهانی» یاد می‌کنند. اما احتیاط دو طرف در رسانه‌ای کردن مذاکرات به این دلیل است که بایدن در صورت هر اقدامی در خصوص ایران باید کنگره را در جریان قرار بدهد؛ بنابراین گفت‌وگوها در فضای سکوت رسانه‌ای برگزار می‌شود تا تبعات داخلی برای امریکا به دنبال نداشته باشد. از آنجا که امریکا در آستانه انتخابات آینده است و اکثریت مجلس نمایندگان هم در اختیار جمهوری‌خواهان قرار دارد، بایدن با احتیاط تلاش می‌کند جلوی هر نوع هیاهویی را در فاصله یک و سال نیم مانده به انتخابات امریکا بگیرد.
ضمن اینکه به دنبال آن است توافقات نیم‌بند و کم‌ارزشی هم با ایران داشته باشد تا بتواند از آن برای سنگین کردن سبد دستاوردهای خود در حوزه سیاست خارجی از آن بهره ببرد. به این دلیل است که از یک طرف توافق برای تبادل زندانیان صورت گرفته و در ازای آن هم 6 میلیارد دلار طلب ایران از کره‌جنوبی آزاد شده است. در عین حال ایران پذیرفته تا غنی‌سازی 60 درصدی خود را تعدیل کند. مبتنی بر این نقشه راه، شورای حکام از یک طرف قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نمی‌کند اما از سوی دیگر در خصوص سایت‌های دورغوزآباد و ورامین پرسش‌هایی را مطرح کرده و خواستار شفافیت بیشتر ایران شده است. گروسی همچنین اعلام کرد که ایران هنوز توافقات قبلی با آژانس در خصوص افزایش نظارت‌ها و نصب دوربین‌های جدید را اجرایی نکرده است.
براساس گزارش‌ها، گروسی اعلام کرده هنوز نمی‌تواند اقدامات ایران را مطلوب ارزیابی کرده و بگوید که ایران همه تعهداتش را عملی کرده است، اما با فشاری که امریکا اعمال کرده، آژانس قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نکرده تا امکان توافق در آینده از میان نرود. در بدبینانه‌ترین حالت، آژانس تنها بیانیه‌ای در مورد ایران صادر می‌کند. به نظر می‌رسد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار حضور کارشناسان جدید خود به ایران و نصب دوربین‌های جدید است.
مساله مهم بعدی، ارسال فیلم‌های این دوربین‌ها به مسوولان آژانس است که هنوز این خواسته هم عملیاتی نشده است. در کل می‌توان گفت هرچند گروسی رضایت کاملی از ایران ندارد اما به دلیل دادوستدها و گفت‌وگوهایی که میان ایران و امریکا صورت گرفته، قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نکرده است. باید دید این روند طی ماه‌های آینده چه سمت و سویی پیدا می‌کند و آیا دو طرف خواهند توانست از دل منافع متضاد راهی به سمت توافق و تعامل پیدا کنند یا نه؟
